Kap- en snoeiwerk bij Brakestein, ofwel achterstallig onderhoud, om de voormalige renaissancetuin in oorspronkelijke staat te herstellen.
Kap- en snoeiwerk bij Brakestein, ofwel achterstallig onderhoud, om de voormalige renaissancetuin in oorspronkelijke staat te herstellen. Foto: Gerard Timmerman

Bomen wijken voor oude tuin Brakestein

Met het kappen van bomen bij Brakestein is de eerste tastbare stap gezet naar het in oorspronkelijke staat terugbrengen van de tuin uit de 17e eeuw. De veronderstelling van een Franse tuin is onjuist, de juiste benaming is Hollandse renaissancetuin.

Menig passant over het Skillepaadje fronst bij de aanblik van het ingrijpende kap- en snoeiwerk. "Het is best even schrikken, als je dit ziet", vertelt Vibeke Roeper, samen met echtgenoot Diederick Wildeman eigenaar van Brakestein. "Maar je moet daarbij ook bedenken hoe mooi het er straks komt uit te zien. Dat je de tuin binnenstapt en het gevoel krijgt dat je in een andere tijd, een andere wereld terechtkomt."

Ze wijst op de plattegrond van de buitenplaats, waarvan de tuin ongeveer een hectare groot is. Een indrukwekkende tekening, gemaakt rond 1790, onderdeel van een grotere schets. "De situatie zoals het toen was." De plattegrond toont de rechthoekige tuin, die wordt omringd door een brede gracht. In pakweg een eeuw tijd dat de tuin is verwilderd, zijn veel kenmerken verdwenen, maar die gracht, of wat er van over is, ligt er nog. Het dwarse deel nabij het woonhuis is gedempt. "We willen die gracht weer uitdiepen en terugbrengen in de vroegere staat. In grote lijnen kan dat ook, op één stukje na, bij huis dat we het iets willen opschuiven, mits de Rijskdienst voor Cultuureel Erfgoed (RCE) daarmee instemt.

Ook het rondgaande wandelpad keert terug in oude staat, evenals de buitensingel op de tekening, met hoge begroeiing ter beschutting van de tuin. Aan de zuidwestkant wordt die windsingel wat breder en aan de buitenzijde wordt ook de oorspronkelijke tuinwal gerestaureerd." De oorspronkelijke linden in het midden van de tuin, zijn geknot en blijven.

Terugkeren ook de plantbedden op de tekening. Diederick: "Bij een Franse tuin zijn deze vierkant, hier rechthoekig. "Dat is een aanwijzing dat het een klassiek Hollandse tuin is uit de laat-Renaissance tijd." Vibeke pakt er een tuinboek uit 1668 bij van Van der Groen "Ze hebben de mode voor die tijd gevolgd. De renaissancetuin wilde laten zien dat de mens de baas is over de wilde natuur. Binnen een rechthoekig patroon van paden en grachten lagen moestuinen, sierparken en boomgaarden. Het nuttige werd verbonden met het aangename."

Waarschijnlijk komend najaar worden in de bedden fruitbomen geplant. Het smallere deel richting Oudeschild wordt, zoals lang geleden, groente- en kruidentuin. Bedoeling is ook dat de beelden van Neptunus en Ceres (of Cybele), die al jaren bij De Vermaning in Den Hoorn staan, terugkeren. "Neptunus zal weer richting de zee kijken." Opdrachtgever Stichting Buitenplaats Brakestein werkt in nauw overleg werkt met de RCE en op basis van een tuinrapport door Oldenburgers Binnenstad & Buitenleven. Conclusie daarin is dat de tuin van Brakestein "een typisch, maar zeldzaam - voor zover wij hebben kunnen nagaan - zelfs uniek voorbeeld van een eenvoudige 17de-eeuwse tuinaanleg bij een van oorsprong boerenhofstede". Het werk wordt uitgevoerd door Kieftenburg en Tatenhove. Kees Keijser van Molenbuurt komt helpen met het snoeien van de oude fruitbomen. De sneeuwklokjes die in de tuin stonden zijn zoveel mogelijk weggehaald en verhuisd naar Piet van Groningen.

Afbeelding