Zakkoek, broeder of...
Jan-in-de-zak, zakkoek, boffer, blinde dirk, poting, sakmeel, trommelkoek, klont of broeder. Tijdens de Texelse Cultuurnacht op zaterdag 8 februari daagt Lodewijk Dros Texelaars uit de jan-in-de-zak kookwedstrijd de lekkerste variant te koken.
"Met deze wedstrijd brengen we een belangrijk deel van de Texelse cultuur tot leven: de eetbare cultuur. De één kookte het meelgerecht in een kussensloop (de zak), de ander stoomde het of gaarde het au bain marie in een tulbandvorm. Het werd tussen de middag gegeten als hoofdgerecht of als toetje. Op Texel smulden ze ervan.
De recepten lopen uiteen. In tijden van armoe was jan-in-de-zak heel sober, met boek-weitmeel, water, gist en een ei. Hadden ze meer te besteden, of was er een feest, dan stopten Texelaars allerlei lekkers in het beslag en kwam er iets uitbundigs op tafel.
Ook elders stond jan-in-de-zak op het menu, zoals aan boord van walvisvaarders en schepen op weg naar 'ons Indië'. Te land en ter zee: het was iets verrukkelijks. Dat vond ook Dirk Daalder, de schrijver van de Oosterender roman 'Fijn en grof'. Het was z'n favoriete kostje, zijn moeder kookte de broeder "in een ketel; er zitten krenten in en rozijnen en sukade en je eet hem met gesmolten boter en een dikke laag suiker."
Ook Piet Bakker, auteur van 'Ciske de Rat', schreef er smakelijk over – hij was een halve Texelaar. Bakker beklaagde zich erover dat 'die waive van tegenswoordig' geen zakkoek meer konden maken.
Maar hoe smaakte jan-in-de-zak? Onder het motto Heel Texel bakt heel Texels daagt Dros ieder uit een oud (familie)recept op te zoeken en zelf een jan-in-de-zak te maken (of broeder, zakkoek etc.). Ook mag een eigen recept worden bedacht dat past bij de smaak van 2020, met verrassende ingrediënten.
Een deskundige jury beoordeelt de inzendingen. Die bestaat uit Texelaars op leeftijd – onder wie bewoners van De Gollards, zoals Gerrit Hoogerheide (100), de oudste Texelaar. Verder: burgemeester Michiel Uitdehaag, de Oosterendse zakkoekkenner Jan Brouwer Pzn en kookdeskundige Annette van Ruitenburg uit De Waal.
Samen beantwoorden ze drie vragen: Welke jan-in-de-zak smaakt echt als vroeger? Wat is de beste jan-in-de-zak nieuwe stijl? En welke jan-in-de-zak is nu het lekkerst?
Het recept van de winnende inzending maakt kans opgenomen te worden in een boek over de Texelse keuken, dat Lodewijk Dros en Annette Ruitenburg in de herfst van 2020 uitbrengen.
De wedstrijd staat open voor alle liefhebbers van de Texelse keuken, jong en oud. Kook, stoom, bak of gaar uw eigen jan-in-de-zak en lever die in bij de jury op 8 februari.
Dat kan 's morgens in Oosterend tussen 11:30 en 12:00 uur in 'De Parel', Oesterstraat 11, en 's middags in Den Burg tussen 13.30 – 15 uur in Verzorgingshuis Gollards, De Zes. 12. Vergeet niet naam en adres en het recept erbij te doen.
Op 8 februari vanaf 19.30 uur vertelt Dros in De Parel in Oosterend meer over de bijzondere, maar bijna vergeten jan-in-de-zak en mogen bezoekers proeven.