Museum Kaap Skil slaat nieuwe weg in
De jurk - zoals de japon uit het Palmhoutwrak bij de meeste Texelaars bekend staat- en de pronkbeker, maar bijvoorbeeld ook de 'vergulde schouw' van Brakestein en de maquette van de Rede van Texel. Allemaal moeten ze na 2021 te zien zijn in Museum Kaap Skil waar de ondertitel 'Museum voor jutters en zeelui' terecht al enige tijd uit het beeld verdwenen is. "We weten wat onze roots zijn en die verloochenen we niet. Maar onder de titel 'Museum Kaap Skil vernieuwt' verleggen wij onze aandacht. De nadruk komt hier op de straatvaart en de graanhandel te liggen. Maar het is niet zo dat de jutterij helemaal verdwijnt, omdat het ook een onderdeel is van de zeevaarthistorie van het eiland. Het blijft bij ons verhaal horen, alleen in een andere vorm. Een deel van de collectie zal verdwijnen, maar ander spullen uit de collectie zijn juist essentieel voor het verhaal in bepaalde ruimte. Zoals bijvoorbeeld de viskisten", vertelt museummanager Corina Hordijk.
Wereldzaal
Het nieuwe Kaap Skil zal, ondanks dat het op dezelfde locatie zit, een compleet andere beleving krijgen. Het Mecanogebouw (entree) wordt uitgebreid en bovendien wordt het compleet opnieuw ingericht. In de kelder, waar nu de maquette van de Rede van Texel te bewonderen is, moet in 2021 de wereldzaal zijn te bewonderen. Hierin onder meer de jurk, de pronkbeker, maar ook de viskisten. "Omdat zij allemaal het wereldverhaal van Texel vertellen. De japon komt waarschijnlijk uit Noordwest Europa, al zijn de onderzoekers er ook niet helemaal uit. Er wordt nog altijd onderzoek gedaan. Hoewel de VOC en de WIC veel bekender zijn, was wel tachtig procent van de vaart in die tijd, de zeventiende eeuw, straatvaart. Zij vervoerden alles waar maar geld mee was te verdienen. Van graan tot Textiel. Een ruim was eigenlijk nooit leeg. Het varen voor specerijen was een risicovolle en lange tocht die grote investeringen vergde. Met de straatvaart kon men in plaats van één keer, wel drie keer per jaar varen. Texel was een belangrijk knooppunt in de routes van de straatvaart. Dat verhaal willen we vertellen. Ook de schaduwkant. Dat bijvoorbeeld zo'n tien procent van de bemanning omkwam", vertelt conservator Alec Ewing.
Zuurstofvrij
Naast de straatvaart en graanhandel blijft er natuurlijk ook ruim aandacht voor de VOC-periode. In de wereldzaal wordt de jurk de basis van de tentoonstelling. "Als je het in Amsterdam hebt over Kaap Skil roept men al snel 'Oh, van de jurk'. Op Texel heeft men niet altijd goed door hoe uniek dat stuk is. Het is oprecht de Nachtwacht onder de onderwaterarcheologie. Het is ook niet zo dat we die 'even' hier mogen tentoonstellen. Daar zijn heel veel eisen voor. Daarom willen we onder meer een zuurstofvrije vitrine die constant met stikstof onder druk wordt gehouden. In deze vitrine wordt de jurk zelfs beter geconserveerd dan wanneer hij bewaard zou blijven in depot. De kelder is vanwege het licht wel de enige ruimte waar hij tentoongesteld zou kunnen worden. Maar daar staat nu nog de maquette."
Maquette naar boven
De imposante maquette van de Rede van Texel verhuist op haar beurt weer naar de bovenzaal, maar ook daar zijn aanpassingen voor nodig. "De onderwaterarcheologie gaat naar beneden. Maar de bovenruimte is een enorm lichte ruimte, maar dus is er ook veel UV-straling. Dit kan de maquette weer aantasten. Zoals je hoort is het een complexe zaak. Hiervoor worden dus weer aanpassingen gedaan, ter voorkoming van direct zonlicht op het topstuk. Bovendien komt er - binnen de bestaande hoogtes - een uitkijkpunt, zodat je ook over de dijk de echte Rede van Texel ziet liggen", legt Bas van Spréw, kersvers interim-directeur van Stichting Texels Museum, uit. De entreehal krijgt eveneens een andere invulling. De horeca verhuist naar een eigen plaats op het terrein (waar nu het kantoor zit) en de entree krijgt meer een uitlegfunctie over wat er te zien en te beleven is.
Buitenterrein
Want niet alleen het hoofdgebouw gaat op de schop. Ook de rest van het terrein gaat mee in de doorontwikkeling. Naast het wereldgedeelte binnen, komt er langs de Skilsloot een gedeelte dat helemaal gaat over het eilandleven in de zeventiende eeuw, komt er bij de wierschuur en het klassieke reddingboothuis een gedeelte dat zich volledig richt op het leven op zee - met onder meer aandacht voor het jutten, de reddingsmaatschappij, de visserij en de duikers. "Het gaat hierbij ook om beleven. Bijvoorbeeld dat in het KNRM-gebouwtje wordt nagebootst hoe dat nu is om met storm op zee te zijn. En daarnaast verdwijnen de ambachten zoals de touwslager niet en komt er ook een zeilmaker als het aan ons ligt", vertelt Pascal Arts, hoofd tentoonstellingen en educatie van Stichting Texels Museum. De jutschuur en de wierschuur worden met elkaar verbonden - zonder het uiterlijk aan te tasten - en voorzien van klimaatinstallaties. Op deze manier kunnen ook hier hoogwaardige museumstukken tentoongesteld worden. De TX 11, die nu nog in één van de schuren ligt, komt onder een nog uit te breiden afdak."
Bij de molen en het pakhuis wordt het verhaal over de producten vertelt. De huisjes die nu op het buitenterrein staan, krijgen weer meer de uitstraling van de zeventiende eeuw. Waarbij het de bedoeling is dat er bijvoorbeeld ook '17-de eeuws brood' wordt gebakken." Op het terrein zelf moet ruimte komen voor ontmoeten, het uitwisselen van kennis en rustpunten."
Mecanogebouw wordt uitgebreid en opnieuw ingericht
Ambities zijn reëel
Plannen zijn leuk en aardig, maar een dergelijk project kost natuurlijk een hoop geld, naar schatting zo'n twintig miljoen. "We hebben een bidbook waarmee we de markt opgaan. We hebben onafhankelijk onderzoek laten doen en ook zij concluderen dat Museum Kaap Skil de beste plek is om bijvoorbeeld de japon tentoon te stellen. Dat is prachtig nieuws. We willen de financiën voor elkaar krijgen bij het bedrijfsleven, de provincie en de gemeente. Daarnaast willen we fondsen aanschrijven. Het voordeel van dit plan is, dat het ook gefaseerd ingevoerd kan worden", stelt Hordijk.
Een samenvatting van het bidbook wordt binnenkort openbaar. Als alles zo uitpakt als de leiding van het museum het in het hoofd heeft, wordt het museum er één met internationaal allure.