Het lood dat Jacques Betsema en Hans Eelman opdoken wordt verscheept.
Het lood dat Jacques Betsema en Hans Eelman opdoken wordt verscheept. Foto: Gerard Timmrman

Lood Willem Barentsz

Bijna drie eeuwen lag het lood op de bodem van de Waddenzee, tot duikers Jacques Betsema en Hans Eelman het tientallen jaren geleden opdoken uit het zogeheten loodwrak.

Het lood, in totaal 6000 kilo dat in gebruik was als ballast op het schip, belandde in Kaap Skil. Nu leent het museum het uit aan Stichting Willem Barentsz. Het is bestemd voor de 'Witte Swaen', de reconstructie van het expeditieschip waarmee ontdekkingsreiziger Willem Barentsz zijn roemruchte tocht naar Nova Zembla maakte.

Op symbolische wijze werd donderdag in de haven van Oudeschild een "broodje" lood, met een gewicht van 100 kilo overgeladen in een sloep. Dat gebeurde in het bijzijn van Eelman en Betsema. De bemanning van de sloep roeide en zeilde ermee naar Harlingen, de rest van de lading volgt.

Het lood dat door Museum Kaap Skil wordt uitgeleend, is afkomstig uit het Loodwrak. Dit wrak werd in de vroege jaren '80 in de Waddenzee ontdekt door Texelse duikers. Alle opgedoken loodbroodjes dragen een stempel met het jaartal 1746. Het wrak is inmiddels geheel vergaan en van de herkomst van het schip is nagenoeg niets bekend. Het is waarschijnlijk in de tweede helft van de achttiende-eeuw gezonken. Museummanager Corina Hordijk is trots op de samenwerking: "Heel bijzonder dat dit achttiende-eeuwse lood nu een tweede leven krijgt".

Willem Barentsz was een Nederlandse zeevaarder, cartograaf, ontdekkingsreiziger en poolonderzoeker. De Barentszzee, de zee tussen Spitsbergen en Nova Zembla, is naar hem vernoemd en hij wordt gezien als een van de bekendste zeevaarders uit de zestiende eeuw. Het expeditieschip van Willem Barentsz, de 'Witte Swaen', is door vrijwilligers gereconstrueerd. Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet heeft dit schip in oktober 2018 gedoopt.

Het gewicht van de loodbroodjes zorgt dat een schip dieper in het water komt te liggen. Dit is belangrijk voor de stabiliteit. In de 'Witte Swaen' is inmiddels al 15.000 kilo lood geladen. De resterende 6000 kilo die nodig is om het schip de juiste stabiliteit te geven, wordt de komende tijd toegevoegd.

De resterende 58 broodjes die vanaf Museum Kaap Skil naar Harlingen gaan, worden gemotoriseerd vervoerd. Inmiddels zitten er al zo'n 27.000 manuren in de bouw van de replica, er zijn er nog 3.000 nodig alvorens de historische route kan worden gevaren die Willem Barentsz eeuwen geleden maakte voor hij op Nova Zembla vast raakte in het ijs.