"Direct contact is onvervangbaar"
"De mogelijkheden tot direct contact glippen langzaam maar zeker tussen onze vingers door, terwijl ik tegelijkertijd zie dat instant communicatie nog nooit zo gemakkelijk is geweest als tegenwoordig. Maar instant communicatie is niet hetzelfde als direct contact."
"Vernieuwen en behoud het goede" was de boodschap van de "Rede van Texel", vrijdag uitgesproken door Ankie Broekers-Knol. Toen oud-burgemeester Francine Giskes haar hiervoor vroeg was zij nog voorzitter van de Eerste Kamer. "Toen kon ik volstrekt niet bevroeden dat ik vandaag in de hoedanigheid van staatssecretaris van Justitie en Veiligheid voor u zou komen te staan", sprak ze tot haar toehoorders in het historische Zeemanskerkje in Oudeschild.
Ambtswisseling
De rolwisseling van controleur van het kabinet naar lid van het kabinet had in de aanloop bij de organiserende Stichting Rede van Texel live voor spanning gezorgd. Zou ze nog wel komen? Naar verluidt zou zelfs premier Mark Rutte zich ermee hebben bemoeid. Maar ze hield haar belofte en kwam. Met wellicht wat aanpassingen in de toon of inhoud van haar betoog. Bij een lid van het kabinet wordt elk woord immers op een zoutschaaltje gewogen. Hoe dan ook, met kwinkslagen toonde ze dat ze haar gevoel voor humor niet verloren heeft.
De ontboezeming dat het haar eerste keer op Texel was, zal de landelijke pers niet halen, luisteraars hoorden er wel van op. Ze vertelde wel een "flinterdunne connectie" met Texel te hebben. "Volgens de familieoverlevering heb ik een heuse kaperkapitein als voorvader in de familie gehad, Govert Knol. Of hij ook, als Piet Heyn, een zilvervloot heeft veroverd, weet ik niet, maar het kan zomaar zijn dat hij ooit voor anker is gegaan op de Rede van Texel. En wie weet heeft hij ook ooit wel eens op één van de kerkbanken gezeten."
Zeemanskerkje
De spreekster nam haar gehoor mee langs een paar reuzenstappen in de vaderlandse geschiedenis. Onbedoeld kwam daarbij ook de ouderdom van het Zeemanskerkje te sprake. Op de gevel staat het jaartal 1650. Als het, zoals de historie zegt, als protestantse kerk is gebouwd, dan zou het Zeemanskerkje volgens de historische onderlegde Broekers-Knol wel eens de oudste protestantse kerk in Nederland kunnen zijn. Maar ze noemde ook die van Bloemendaal, die van 1636 is. Wellicht dat een kenner uitsluitsel kan geven.
Terugkijkend op de geschiedenis noemde ze drie "grootse gebeurtenissen die ons zelfbewuster en onafhankelijker hebben gemaakt". Als eerste de ondertekening van het Plakkaat van Verlatinghe in 1581: "Als de vorst zich als een tiran zou gedragen of in strijd met de rechten en vrijheden van de gewesten, kon hij worden afgezet." De onafhankelijkheidsverklaring betekende het einde van de Spaanse overheersing.
De volgende mijlpaal die Broekers-Knol beschreef was de Verlichting eind zeventiende en begin achttiende eeuw: "De mantra van individuele vrijheid, creativiteit en zelfontplooiing. Door de Verlichting kon het individu zich ontwikkelen. Vrijhandel bijvoorbeeld, heeft zijn wortel in het Verlichtingsdenken".
De derde gebeurtenis die ze aanstipte was de invoering van het Algemeen Kiesrecht in 1919. En vanuit die mijlpaal belandde ze bij haar thema digitalisering. "Het toverwoord van onze moderne tijd. Het biedt ons in het dagelijks leven veel gemak, tijdswinst en nieuwe mogelijkheden. Veel economische groei danken we aan digitalisering."
Menselijke maat
Ze refereerde ook aan de keerzijde: "Winkels verdwijnen omdat er online gekocht wordt." En dat voor allerlei zaken online de weg is die moet worden bewandeld. "Ik juich de onbegrensde mogelijkheden van de moderne technologie toe. Mijn grote zorg is echter: waar blijft de menselijke maat? Hoe kan in onze gedigitaliseerde samenleving met persoonlijke omstandigheden rekening worden gehouden?" Ten slotte: "Is er nog de mogelijkheid van direct contact? De ontwikkelingen laten zien dat de menselijke maat belangrijk blijft in onze samenleving. Direct contact tussen mensen is onvervangbaar en draagt bij aan een hechtere gemeenschap."