Veerkracht nieuw
begrip in gezondheid
In plaats van reageren op ziekte zou geïnvesteerd moeten worden in gezondheid. Kern van een lezing door Sanne van Wezel, arts-onderzoeker op de afdeling Geriatrie in het Radboudumc te Nijmegen.
Voor zorgcoöperatie Texel Samen Beter gaf Van Wezel vorige week een presentatie over haar promotieonderzoek naar veerkracht en gezondheid. Veerkracht is een relatief nieuw begrip in de gezondheidszorg dat als belangrijk en veelbelovend wordt gezien om de gezondheidszorg te verbeteren. Zorgprofessionals worden opgeleid binnen de traditie van het herkennen, begrijpen en behandelen van ziekten. "Het is opvallend dat we eigenlijk maar heel weinig weten van hoe men gezond blijft en herstelt van tegenslagen."
Veerkracht is het vermogen van een individu om weerstand te bieden aan en te herstellen van gezondheidsstressoren. Het is mogelijk dat een patiënt veel ziekten heeft, maar toch nog een goede veerkracht laat zien na een infectie, een val of mentale tegenslag. Of andersom: een patiënt die nauwelijks ziektegeschiedenis heeft, maar onverwacht slecht herstelt na een routineoperatie. Dit heeft te maken met iemands welzijn: de balans tussen het netto aanbod van bronnen waaruit iemand zijn (veer)kracht put en de uitdagingen. Als we iemands veerkracht zouden kunnen meten, zouden we een betere afweging kunnen maken om een oudere persoon te gaan opereren of te starten met een belastende behandeling zoals chemotherapie.
De lezing gaf inzicht in het concept van het lichaam als netwerk van samenwerkende onderdelen, waarin functionele reserves en compensatiemechanismen een rol spelen. Ook werden er parallellen getrokken tussen de lichamelijke veerkracht (van orgaanniveau tot mentaal en sociaal niveau) en de veerkracht in een gemeenschap. Zelfs de universele toepasbaarheid kwam aan bod (denk aan ecosysteem, of aan een electriciteitsnetwerk). Duidelijk werd dat veerkracht een dynamisch proces is en kan veranderen over de tijd. "We moeten erkennen dat veerkracht onderhoud nodig heeft en dus moeten we anders naar gezondheid gaan kijken."