Regels en drukte, maar ook vrijheid
David (31) is de derde generatie Stark op het bedrijf. "Mijn opa (Henk Stark) heeft deze boerenplaats met tien hectare grond in 1946 gekocht. 'Je bent knettergek', zeiden ze tegen hem." Die scepsis had alles te maken met de ligging, in de "Witte Hoek". Schrale zandgrond, waarop ooit maar weinig wilde groeien. Maar opa Stark was zo gek nog niet en hield het hoofd boven water, zoals zijn zonen en opvolgers Simon en Frans (vader van David) en alweer tien jaar David er hun boterham verdienen.
Droogte
Natuurlijk heeft de grond een gebruiksaanwijzing. "Het kan hier best droog worden, maar de narcis is een sterk gewas en kan er beter tegen dan bijvoorbeeld de tulp." David teelt twaalf tot veertien verschillende cultivars, zoals Ice Follies, White Lion en Saint Keverne.
De narcissen staan nu volop in bloei, zo zorgt de bollenteler – zeker als de zon er volop op schijnt - voor een kleurig palet in de Witte Hoek.
Dat hij het bedrijf zou opvolgen, was niet vanzelfsprekend. "Ik heb de Landbouwschool gedaan, omdat ik het leuk vond. Pas later had ik voor mezelf uitgemaakt dat dit werkelijk is wat ik wil. Ik begon het steeds leuker te vinden. Dit is een prachtig beroep. Veel vrijheid, natuurlijk ook veel regelgeving en ook best een druk bestaan. Maar ik ben elke dag buiten en dat vind ik heerlijk."
Naast narcissen zijn pootaardappelen een andere belangrijke pijler onder het bedrijf.Verder suikerbieten en tarwe. "Vruchtwisseling is belangrijk. Graan is een rustgewas. Het saldo is laag, maar het stro van de tarwe is waardevol en gebruik ik voor het dekken van de bollen. Het bevat ook meststoffen en die wil ik niet afvoeren van het bedrijf. De normen voor bemesting zijn heel streng, alles wat je aanvoert telt mee. Je moet het keurig bijhouden. Veel werk, maar ik ben van de generatie die niet beter weet. Om organische stof in de bodem te brengen voeren we compost aan. Slootruigte laten we verteren en brengen we over het land. Zo doen we zoveel mogelijk aan kringloop. Maar je hebt ook kunstmest nodig, zonder gaat niet. We hebben zonnepanelen op het dak. Dat gaat hartstikke goed, zeker met zo'n zomer als vorig jaar. Qua stroom zijn we zelfvoorzienend."
"We liggen als landbouw onder een vergrootglas, zeker als het om gewasbescherming gaat. Ook hier gelden strenge regels. Middelen verdwijnen snel uit de handel. Zoals een verbod op een insectenbestrijdingsmiddel voor bietenzaad en aardappels, om ze bij het ontkiemen te beschermen. Jammer, want het alternatief werkt minder, maar moet je wel meerdere keren toepassen. Nu zijn er alleen maar verliezers: het milieu is slechter af, wij zijn duurder uit en de werking is minder."
Ziektedruk op Texel is lager dan in veel andere gebieden
Creatief
Niet dat het altijd een nadeel is. "Soms denk ik wel dat het goed is dat het zo streng is. Dat maakt ons creatief en zo ontstaan er nieuwe dingen. Neem het gebruik van middelen voor loofdoding in aardappels. Dat mag dit jaar voor het laatst. Nu zie je dat mensen dit op mechanische wijze gaan vervangen. Als de middelen zouden blijven, was daar nooit naar gezocht."
"Gelukkig is de ziektedruk op Texel lager dan in veel andere gebieden. Door de wind waait het gewas sneller droog, doordat het koeler is, is de luizendruk (verspreider van virus) lager en we kunnen een ruimere vruchtwisseling toepassen. Daardoor hoeven we minder naar gewasbeschermingsmiddelen te grijpen. Natuurlijk moet je er op zijn tijd met de spuit doorheen, maar minder dan elders."
De landbouwer leeft met de seizoenen. "De afgelopen maanden hebben we de pootaardappels verwerkt. Dat doen we (zijn vader Frans werkt mee in het bedrijf) bij Johannes van Heerwaarden (de buurman). We hebben samen machines. Die samenwerking is al oud. Mijn opa werkte al samen met de vader van Johannes. Toen stond alles nog op papier, dat doen we niet meer. Nu bespreken we dat per machine. We delen niet alles, machines als trekkers, een ploeg en een bollensorteermachine die we vaak gelijktijdig gebruiken, hebben we ieder zelf."
Export
Van de narcissen die hij teelt gaan de meeste voor export. "Veel gaat naar Amerika. Narcissen is een vrije teelt, de verkoop loopt via commissionairs. Het is de kunst om op het juiste moment te verkopen. Het zorg voor een gezond spanningsveld. Mijn vader heeft er een goed gevoel voor. Heel belangrijk is dat je kwaliteit levert. Dan bouw je een goede relatie op. Afnemers willen geen rommel."
De pootaardappels gaan de hele wereld over. "Veel naar Noord-Afrika. In de loop van het seizoen komen we steeds dichter bij huis. Nu zijn we bezig aardappels klaar te maken voor België en Nederland. Vaak eindigt het in Oezbekistan, zij kopen de restanten. Die aardappels zijn lang onderweg, maar het seizoen begint daar ook laat. Voor de aardappels doe ik de logistiek en onderhoud ik de contacten met de coöperatie. Dat alles precies op tijd wordt klaargemaakt, certificaten, etc."
En dan is er natuurlijk het thuisfront. Vriendin Daphne, die tot voor kort als wijkverpleegkundige werkte, heeft met dochters Louise en Julia (pas 4,5 weken oud) en het huishouden haar handen aardig vol. "Ik probeer in het bedrijf te helpen, maar vooral op de achtergrond." David: "Het is belangrijk dat ik in drukke tijden mijn ding kan doen." Daphne: "David is heel gepassioneerd met het bedrijf bezig. Hij streeft echt naar een goed product en een hoge kwaliteit."
Toerisme
Als Daphne weer wat meer tijd krijgt, gaat ze zich richten op een heel andere poot in het bedrijf. Het beheer van een aantal appartementen voor de toeristische verhuur. David: "Daar is mijn opa al mee begonnen. De teelt van poters en narcissen brengt best risico's met zich mee, denk aan ziektes en misoogst. Op deze manier spreiden we het risico." Bedoeling is dat de huidige stolp plaats maakt voor een nieuwe moderne woonstolp, met ook een nieuw appartement.
Over de vooruitzichten zijn ze niet somber. David: "Ik zie de toekomst positief. Natuurlijk heb je op zijn tijd tegenvallers. Dat hoort er bij. 'Daar krijg je eelt van op je ziel', citeert hij zijn vader.
Gerard Timmerman