Trots na thuisbrengen pronkbeker
De vergulde zilveren pronkbeker uit het Palmhoutwrak werd donderdag groots onthuld in het Rijksmuseum. Donderdagavond kwam de beker - in 2016 boven water gehaald door de Duikclub Texel - terug naar huis. In Kaap Skil overheerst vooral trots dat het allemaal is gelukt. De beker is eerst te zien tot begin september. Het is de bedoeling dat alle schatten uit het wrak - waaronder ook 'de jurk' - vanaf 2022 een permanente plek krijgen in het museum.
Ondanks dat de verrassing er al af was door de onthulling in het Rijksmuseum, heerste er een bijna euforische stemming bij de presentatie vrijdagmiddag. Niet alleen bij de medewerkers van Kaap Skil, de duikers en wethouder Jaap Vlaming. Ook de genodigden begrepen dat zij getuige waren van een bijzonder moment. En al was de pronkbeker al veel in het nieuws geweest in de voorafgaande 24 uur, iedereen wilde het pronkstuk toch met eigen ogen zien.
"Het voelt als het thuisbrengen van de spullen. Daar zijn we hartstikke trots op. Als je ziet wat deze vondst allemaal heeft losgemaakt", liet Gerrit-Jan Betsema van de Duikclub Texel weten. De trots van de duikclub is volledig terecht. Zonder hen was het 'Palmhoutwrak' namelijk niet ontdekt.
De schipbreuk en de bijna vier eeuwen op de zeebodem hebben hun tol geëist: de beker kwam deels platgedrukt en in drie stukken boven water. Bovendien zaten er donkere corrosiebulten op de oppervlakte. Experts van restauratie-atelier Restaura hebben de aanslag zorgvuldig verwijderd, de losse delen aan elkaar bevestigd en de beker in zijn oorspronkelijke vorm teruggebracht. Oorlogsgod Mars, die op de deksel van de beker staat, is zijn schild verloren, maar verder is de beker nagenoeg compleet. "Toen we hem vonden, zat het deksel in de beker gekeerd. Er zijn maar weinigen die dat weten", vertelt Betsema.
Corina Hordijk - museummanager - was naast de beker een tweede stralend middelpunt. "Het is geweldig dat de pronkbeker hier staat. Het is samen met de japon een absolute blikvanger uit de opgeviste spullen. Wat is ie mooi hé? En er is nog veel meer van unieke waarde. We zijn nu druk met het maken van concrete plannen voor de permanente tentoonstelling en hoe die optimaal te huisvesten. Het masterplan moet klaar zijn in juni, vanaf dan de boer op om gelden te genereren. Of daar een stuk voor bijgebouwd moet worden en hoe dit financieel haalbaar is, wat nodig is om de schatten op een verantwoorde manier te tentoon te kunnen stellen et cetera. In 2022 hopen we de permanente tentoonstelling voor elkaar te hebben", vervolgt ze. "Tweehonderd uur zijn ze aan het poetsen geweest. Dat is natuurlijk een secuur werkje. Zo in de vitrine ziet hij er heel stevig uit, maar hij is echt fragiel. Hij staat stevig op een op maat gemaakte sokkel en de deksel balanceert er bovenop. De vitrine waarin de pronkbeker staat is zuurstofvrij, een unicum in noordwest-Europa", legt Kaap Skil-conservator Alec Ewing vrijdag uit.
De pronkbeker is vermoedelijk rond het einde van de zestiende eeuw in Neurenberg (Duitsland) gemaakt. De beker is versierd met florale patronen, vazen en ornamenten. Op de deksel staat een sculptuur van de Romeinse oorlogsgod Mars, alleen is zijn schild verloren gegaan.
In 2016 werd de vondst uit het Palmhoutwrak wereldnieuws. De vondsten vertellen het verhaal over een relatief onbekend, maar zeer belangrijk handelsgebied van de Hollandse schepen in de 17e eeuw: de Middellandse Zee. Na drie jaar onderzoek van een groot team van wetenschappers en restauratoren is duidelijk dat het schip, een straatvaarder die voor een groot deel nog steeds op de bodem van de Waddenzee ligt, uitpuilde van nog veel meer waardevolle spullen. Honderden persoonlijke bezittingen, drink- en eetgerei, toiletartikelen, handelswaar, kleding, kanonnen en ander wapentuig, maar ook accessoires van het schip zoals een serie houten lantaarns, zijn in het wrak aangetroffen en naar boven gehaald. Alle vondsten zijn nu opgenomen in het gedetailleerde rapport 'Wereldvondsten uit een Hollands schip'. Het 443 pagina's tellende gebonden boek met illustraties is te koop bij Kaap Skil.
De belangstelling is meteen al groot, dit weekend verdubbelde het aantal bezoekers ten opzichte van het zelfde weekend vorig jaar.