Waddenmozaïek: bemonsteren van Waddenbodem onder zeespiegel
Onderzoeksschip Navicula is deze week uitgevaren voor het project Waddenmozaïek: het bemonsteren van de bodem onder de zeespiegel van de Waddenzee.
Hiervoor worden 1.500 hapjes uit de wadbodem genomen. Het is voor het eerst dat op deze schaal en zo integraal de onderwaternatuur in kaart gebracht wordt. Het bemonsteren is onderdeel van een project van Natuurmonumenten, het NIOZ Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee en Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Daarnaast worden manieren uitgeprobeerd om de natuur onder water te herstellen.
Omschreven als een "monsterklus" van ruim zeven weken om verspreid over de hele Waddenzee stukjes wadbodem te happen. Dat gebeurt vanaf het schip door onder water hapmonsters, ook wel "boxcores" te nemen. Deze hapjes zijn twintig bij dertig centimeter. Een 3D-scanner maakt ondertussen een scan van de bodem. Aan de wal worden alle bodemmonsters en de scan geanalyseerd. Daaruit komt uiteindelijk een overzicht van het onderwaterlandschap, de bodemsamenstelling en de organismen die in en op de bodem leven.
Het project Waddenmozaïek brengt met de bodemmetingen en aanvullende bemonsteringen ook de 'wie-eet-wie' relaties tussen de daar levende planten en dieren in kaart. Prof. dr. ir. Tjisse van der Heide: "Die samenhang tussen de relaties noemen we het voedselweb. Om dat te bepalen doen we isotopenonderzoek aan de organismen uit de bodemmonsters. Daarvoor gebruiken we de verhouding tussen lichte en zware versies van koolstof en stikstof, die als bouwstoffen in de organismen voorkomen. Aan de verhoudingen kunnen we afmeten welke organismen een dier heeft gegeten."
Over het ondergedoken deel van de Waddenzee zijn weinig gegevens beschikbaar. Het is de eerste keer dat de natuurkwaliteit van de bodem onder water in één keer systematisch in kaart gebracht wordt. De natuurkaart die ontstaat, helpt bij de opgave van de overheid, om het voedselweb en de bodemstructuur van de Waddenzee te herstellen.
In de andere deelprojecten van Waddenmozaïek worden herstelmaatregelen in de Waddenzee getoetst, om zo te leren wat wel of niet werkt. Zoals hoe de natuur herstelt nadat een gebied wordt gesloten voor bodemvisserij. En hoe de natuur reageert op het herstel van harde structuren, zoals stenen en schelpengruisbanken en doet experimenten met het herstel van schelpdierbanken en zeegrasvelden.