Na afwezigheid van een jaar is slijter Jan de Wit weer terug met zijn maandelijkse tip. Dit keer vraagt hij aandacht voor een ouderwets Hollands product: jenever.
Al enkele jaren hebben we te maken met de gin-hype, zowel lokaal, nationaal als internationaal. Jenever is hier sterk aan verwant. In Engelstalige landen wordt jenever Dutch Gin genoemd. In tegenstelling tot gin heeft jenever een ietwat oubollig imago, terwijl dat in mijn ogen niet terecht is. Jenever, met name de betere merken, is evenals gin, uitstekend geschikt om cocktails mee te vervaardigen.
Wat is jenever? Jenever is een distillaat uit graan, meestal gerst, jeneverbes, moutwijn, aangelengd met een andere alcohol, veelal melasse alcohol, afkomstig uit de bietsuiker industrie. In de jenever-industrie onderscheiden we diverse producten, ieder met hun eigen karakteristiek en smaak. De bekendste soorten zijn jonge en oude jenever, maar ook korenwijn en moutwijn zijn jenever producten.
Jonge Jenever wordt vervaardigd volgens de nieuwe, jonge, distilleermethode. Het product moet moutwijn bevatten, maximaal 15%. Veelal beperkt het aandeel moutwijn zich echter tot 1% of zelfs minder bij de merken aan de onderzijde van de markt.
Oude genever, meestal schrijven we bij oude jenever "genever", met een g dus. Dit heeft een nostalgische uitstraling. Het product bestaat voor maximaal 30% uit moutwijn en wordt vaak op traditionele wijze gestookt. De betere merken lageren hun oude genever, alvorens die te bottelen, enige tijd op eikenhouten vaten.
Korenwijn bevat nog meer moutwijn dan oude genever. Het aandeel moutwijn moet minimaal 50% zijn. Ook hier vindt meestal een periode van lagering op eikenhout plaats om er de karakteristieke smaak van de distillateur aan te geven. Diverse producenten brengen korenwijn op de markt met diverse lageringstijden. Zo kennen we bijvoorbeeld van Bols, Van Wees, Zuidam en Boomsma producten met lageringstijden variërend van enkele maanden tot soms wel 20 jaar. De minimale lageringstijd wordt in deze gevallen altijd op de verpakking aangegeven.
Tenslotte hebben we het product Moutwijn dat bij de productie van alle voorgaande soorten in meer of mindere mate gebruikt wordt. Moutwijn wordt gemaakt van 100% granen, gerst en/of rogge. Het voert in dit geval te ver om de productiemethode hiervan nu te bespreken.
Er zijn in Nederland nagenoeg geen distilleerderijen meer die hun eigen moutwijn maken. Zuidam in Baarle-Nassau en het Nationaal Jenevermuseum in Schiedam zijn bij mijn weten de enigen die dit nog in eigen beheer doen.
Een goede oude genever en zeker een mooie korenwijn gaat wat smaak en beleving betreft in de richting van een goede malt whisky. Dit is eigenlijk helemaal niet zo vreemd. Het productieproces is grotendeels hetzelfde.
Tegenwoordig zien we heel duidelijk een trend dat de bekende merken uit het verleden grote moeite hebben het hoofd boven water te houden, terwijl de kleine ambachtelijke distilleerderijen het meer dan uitstekend doen en een steeds groter marktaandeel voor zich opeisen. Eén van de meest in het oog springende voorbeelden hiervan is de firma Zuidam.
Mocht u meer willen weten over de herkomst en geschiedenis van jenever, raad ik u aan eens een bezoek te brengen aan het Nationaal Jenever museum in Schiedam.