"Bij de lammerij helpen ze opa"
Rond zijn zestiende schreef Piet Kooiman zich in bij het Texelse Schapenstamboek. Een kleine zestig jaar later, 74 inmiddels, fokt hij nog steeds Texelaars. Zaterdag 12 januari is hij met zijn dieren present op de Winterkeuring op de Eagles Ranch.
"Ik ben al een tijdje aan het afbouwen. Zogenaamd dan, want het gaat niet de goeie kant op. Vorig jaar had ik nog 56 schapen en nu 76. Maar ach, zolang ik het nog kan doen..."
De gepensioneerde melkveehouder en schapenhouder van "Carpe Diem" (conform zijn credo "Pluk de dag en geniet van het leven") aan de Hoornderweg vlakbij de rotonde doet de fokkerij bepaald niet met tegenzin. Hij voelt zich met hart en ziel betrokken bij deze oeroude Texelse traditie. "De afgelopen Schapenfokdag heb ik er nog 43 Den Burg ingejaagd", doelt hij het aantal dieren waarmee hij vanaf de boerderij te voet op pad ging naar de Groeneplaats, om de dieren in te zenden voor deze jaarlijkse keuring. Aan dat aantal kan menig collega niet tippen.
Aard van het beestje
"Ik denk wel bij mezelf: Piet Kooiman, je bent hartstikke gek. Maar het is toch de aard van het beestje. We hebben al zo'n klein clubje, dan neem ik toch mijn verantwoordelijkheid. Maar, eerlijk is eerlijk, ik moet nog maar zien wat er over tien jaar nog over is van de fokveedag. We missen op die dagen fokkers als Kees Kikkert en Piet Verberne. Dat waren echte trekkers waarvoor mensen naar Texel kwamen.
Ons vak vergrijst en de bureaucratie maakt het er niet beter op. De export naar België is zo'n enorme rompslomp, zóveel regelgeving. "Voor het allemaal een eind heeft, komt er voor een dier nog eens €300,- tot €325,- aan kosten overheen. Da's voor een ramlam best een heel bedrag. Als je bij de registratie ook nog te maken hebt met Franstalige Belg, die ineens belt dat de levering niet 's morgens, maar 's middags is, dan zijn de rapen wel gaar. Dan moet ik mijn beste Zeldenrust (zijn vroegere docent op de ULO)-Frans ook nog aanspreken."
"Maar ik wil niet zwartkijken. We hebben een mooi vak, en onderling gaat het er heel sociaal aan toe." Kooiman was 22 jaar geleden samen met collega-fokker Koos Tjepkema initiatiefnemer van de eerste winterkeuring. "We waren destijds op de kerstkeuring in Ambt-delden. 'Zouden wij ook niet zoiets kunnen doen', zei Koos. Zo gezegd zo gedaan. Nu zitten we inmiddels aan de 22ste editie."
Een mooi vak, en onderling gaat het er heel sociaal aan toe
Kooiman, die na de ULO naar de Landbouwschool in Schagen ging, om vervolgens "in de handen te kwatten" en in het boerenbedrijf aan de slag ging, had van jongs af aan voeling met de schapenfokkerij. "Ik heb acht jaar in het bestuur van de schapenstamboek gezeten. En als jurylid was ik actief in den lande. Ik kwam in de verste uithoeken, zoals op een keuring in Blijham, diep in Groningen, vlakbij de Duitse grens. Best leuk, zeker als er nóg een Texelaar mee ging. Maar wel hele ritten. Een jaar of wat geleden het ik het jureren afgekapt."
Maar niet de fokkerij. Wat is zijn fokdoel? "Ik wil wat ontwikkeling. Ruime dieren, want ze moeten wel functioneel blijven. Maar ook nog ras. Dat gaat wel eens moeilijk samen. Kleintjes zijn nu eenmaal sneller mooi. Net als met de wijffies...", gooit hij er een kwinkslag tussendoor. Op keuringen viel hij meerdere malen in de prijzen. "Over de Schapenfokdag in september was ik niet ontevreden", doelt hij onder meer op zijn ramlam dat bij de beste tien zat."
Wat zal het komend seizoen opleveren? "Ach, de ram heeft zijn werk goed gedaan. Maar het blijft altijd een verrassing. Fokken is nu eenmaal niet voorspelbaar." Het maakt de nieuwsgierigheid er niet minder om. Vanaf eind februari verruilt Piet volgens traditie de echtelijke sponde zes weken voor zijn bed in de stal, tijdens de lammerij slaapt ie in de stal. "Daar doe ik Lenie echt een plezier mee, met zóveel schapen te lammen zou ik er te vaak uit moeten,"
Kleinkinderen
Het fokkersvak mag dan vergrijzen, er is ook jonge aanwas. Van aanstormende fokkers zoals Dennis Kuiper en Ido Altenburg. En misschien, héél misschien in de toekomst Piets kleinkinderen Jordi (6) en Sijb en Zoë (beiden 4). De vraag of ze ze ooit het werk van Piet willen voortzetten is nog nog lang niet aan de orde, maar de interesse is al aanwezig. "Met de lammerij komen ze opa altijd graag helpen." Zaterdag verschijnen ze in de ring tijdens de jeugdrubrieken, waar achtereenvolgens de jeugd van twee tot zeven jaar en van acht tot veertien jaar hun beste beentje zullen voorzetten. Voor Jordi wordt het al de derde keer dat hij één van de pronkstukken van opa showt.
Winterkeuring
De Winterkeuring in de Eagles Ranch, Burgerdijk 4, nabij Den Burg begint om 11:15 uur. Texelse fokkers komen met 68 schapen. Juryleden zijn Marjo van Bergen en Wout Rodenburg. Er worden vooral rammen en ooien beoordeeld die geboren zijn in 2018, maar er zijn ook oudere rammen aanwezig. De begeleiders van twee rubrieken met ooilammeren zijn kinderen tussen 2 en 14 jaar oud. De winterkeuring duurt tot circa 15:30 uur.
Gerard Timmerman