Worm brengt licht in de duisternis
Een bijzondere vondst, afgelopen zaterdag tijdens de excursie die de Vogelwerkgroep hield langs de Mokbaai en de Horsmeertjes in het kader van de Nacht van de Nacht. Er werd een lichtgevende worm gevonden. Adriaan en Sytske Dijksen en Angelina Stiehl zochten het uit.
Toen de groep het schelpenpaadje opliep naar het uitkijkpunt bij de meertjes, zagen enkele deelnemers - onder wie Angelina Stiehl en André van der Vliet - ten minste een zestal merkwaardige lichtjes op het pad. Het was een groenig licht, wat lijkend op dat van zeevonk. Bij het teruglopen vanaf het duin werden die lichtjes weer gezien. Opvallend, maar achteraf niet onlogisch, werd het steeds gezien door deelnemers die wat meer achter in de groep liepen.
Klaas Kikkert, één van de deelnemers, slaagde erin een van de diertjes, want het waren beestjes die licht gaven, op zijn hand te krijgen. Het bleek een klein dun wormpje van circa twee centimeter te zijn. Ook in zijn hand gaf het nog wat licht. Thuisgekomen werd op internet gezocht naar de naam van dergelijke lichtgevende diertjes, maar er werd niets gevonden anders dan dat er wereldwijd wormen zijn die licht kunnen geven.
Zondagavond keerden Sytske en Adriaan Dijksen naar de plaats terug om nog eens goed te kijken en indien mogelijk te fotograferen. Na enkele malen het paadje op en neer gelopen te hebben zagen zij er nog maar één die wel goed gefotografeerd kon worden.
Eerste vondst voor Nederland
Bij verder navragen kwam Klaas uit bij wormenonderzoeker Dr. Jeroen Onrust. Hij schreef: "Deze kleine soort (10-35 mm) geeft 's nachts een groene gloed bij verstoring en lijkt ook goed overeen te komen met de foto. Hij komt volgens mij oorspronkelijk uit Zuid-Amerika, maar is waarschijnlijk door het verschepen van stenen en grond wereldwijd verspreid. Er zijn meerdere soorten regenwormen die 's nachts licht kunnen geven, maar gelet op de beschrijving en de verspreiding lijkt het inderdaad Microscolex phosphoreus te zijn."
"Op Internet vonden wij verder geen gegevens over het voorkomen van deze wormensoort in Nederland. Dus het lijkt er op dat dit de eerste vondst voor Nederland is", schrijft Systke Dijksen.
Dijksen vervolgt: in Groot-Brittannië schijnt hij wel talrijker te zijn. Het feit dat de soort bij verstoring licht geeft, dat wil zeggen lichtgevend slijm uitscheidt, verklaart waarom de eerste deelnemers aan de excursie niets zagen. Door hun voetstappen raakten de wormpjes kennelijk verstoord en zagen de volgende mensen de diertjes oplichten. Het verschijnsel dat dieren licht geven, bioluminescentie genoemd komt in verscheidene diergroepen voor. Vaak met een verschillend doel: het lokken van prooi, het lokken van een partner, communicatie en dus zoals bij Microscolex als afschrikking van gevaar."
Om een lichtgevende worm te vinden moet het wel heel donker zijn. Tijdens de Nacht van de Nacht waren de omstandigheden dus uitermate geschikt.