Schapen op de dijk bij Utopia. Ze houden het gras kort, trappen de zoden aan en zijn een toeristische attractie. Hoe lang nog?
Schapen op de dijk bij Utopia. Ze houden het gras kort, trappen de zoden aan en zijn een toeristische attractie. Hoe lang nog? Foto: Gerard Timmerman

Scherpere mestregels duperen dijkboeren

Schapenhouders dreigen gedupeerd te raken door aanscherping van de regels voor de mestwetgeving. De boeren mogen in hun mestboekhouding de dijken nog maar zeven maanden meetellen, in plaats van het hele jaar.

Met als gevolg dat schapenhouders nog maar negen in plaats van zestien schapen per hectare mogen houden. Henk van der Star: "Dat is te weinig om de dijken kort te houden. Maar als ik de dijk zelf moet gaan maaien en gras moet afvoeren, dan kost het meer dan het opbrengt en moet ik er wel mee stoppen. Straks gaat het net als bij de Oostvaardersplassen. Na tien jaar zien ze in dat ze het fout hebben, maar dan heeft het de gemeenschap al veel geld gekost."

Schapenhouders die dijkgrond pachten van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) dreigen door de maatregel hun veestapel drastisch te moeten inkrimpen, bijna halveren. De pachtcontracten van HHNK waren al zodanig dat boeren in het stormseizoen (november-maart) geen schapen op de buitendijken mochten laten grazen. Maar die periode telde wel mee in de mestboekhouding. Nu dus niet meer. Schapenhouders ervaren dat als onrecht, want voor koeien die in de winter op stal staan, blijven de weilanden in die periode wél meetellen.

De maatregel volgt volgens Carlo Veeger van LTO Noord, afdeling Texel, op een reactie van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit op mest/fosfaatproblematiek die zich de afgelopen tijd heeft voorgedaan. "Het probleem ligt niet hier en al zeker niet bij de schapen. Maar voor de politiek ligt het allemaal heel gevoelig. Alle regeltjes worden ineens strikt nageleefd."

Een strop voor de schapenhouders, maar ook het vertrouwde beeld van schapen op de dijk dreigt op deze manier te verdwijnen. Niet voor het eerst overigens, eerder was er sprake van dat HHNK de dijken anders wilde beheren en zou stoppen met het verpachten van de dijken aan schapenhouders. Maar uiteindelijk werd deze maatregel weer teruggedraaid.

Dinsdag vond op hoog niveau overleg plaats tussen onder meer vertegenwoordigers LTO, de Unie van Waterschappen (die ook HHNK vertegenwoordigt) en ambtenaren van RVO, de controlerende overheidsdienst. Het hoogheemraadschap en LTO bepleiten een uitzonderingspositie voor de schapenhouders. Marko Cortel van HHNK: "Schapen op de dijk zijn een vertrouwd beeld. Maar begrazing heeft ook een gunstig kostenplaatje. Mechanisch maaien en afvoeren brengt kosten met zich mee. Schapen zijn voor ons een stuk goedkoper. Er zit overigens wel een keerzijde aan. Schapen hebben de neiging looppaadjes te maken, die de dijk verzwakken, en er ontstaat een eenzijdige vegetatie." Maar het fraaie beeld en het kostenplaatje wegen volgens HHNK zwaarder.

De uitzonderingspositie die HHNK en LTO bepleiten is dat de dijken (volgens de mestwetgeving) wel jaarrond mogen worden beweid, maar niet door koeien. In hoeverre deze uitzonderingspositie op tijd komt voor de schapenhouders, is de vraag. Isabel van der Star van de LTO is bang dat de boeren op korte termijn hun veestapels toch moeten inkrimpen, met alle nadelige gevolgen van dien, met name voor de fokkerij.

VVD-Kamerleden Helma Lodders en Aukje de Vries stelden er schriftelijke vragen over aan de minister van LNV. Zij vinden dat de actuele mestproblemen niet op de schapenhouders mogen worden afgewenteld.