Bouwen aan nieuwe expositie over de oorlog
"Deze mannen verzetten bergen werk." Lovende woorden van Ben Daalder, voorzitter van Luchtvaart- en oorlogmuseum '40-'45 Texel (LOMT) over de vrijwilligers die al maanden achtereen in touw zijn voor de vernieuwing van het museum op het vliegveld.
Het museum ondergaat een grootscheepse verbouwing. Het oorlogsgedeelte is afgelopen winter volledig op de schop gegaan om plaats te bieden aan de nieuwe, permanente expositie over de Atlantikwall en de Russenoorlog. De ingreep ging verder dan de bedoeling was. Daalder: "Bij het slopen van het interieur bleek dat de verwarming, het elektra en het plafond ernstige slijtage vertoonden en moesten worden vervangen. Alles is vernieuwd, van de vloer tot het plafond." Een klus die vrijwel volledig is geklaard door een stuk of zes vrijwilligers. Oud-timmerlieden, installateurs en andere vak- en handige lieden die met pensioen zijn. "We zijn geen bedrijf, maar wat is hier hard gewerkt zeg. Vanaf de sluiting op 8 november waren ze hier elke dag. Er zit best enige druk op de ketel, want we willen van het voorjaar natuurlijk weer open. Maar we zitten keurig op schema."
Als straks alles klaar is, dan heeft de oude oorlogstentoonstellings plaatsgemaakt voor een expositie waarin de Atlantikwall en de Georgische opstand centraal staan. Maar er is ook ook aandacht voor de luchtoorlog boven en rond het eiland en andere ingrijpende gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog, zoals de 800 Texelse mannen die in Assen te werk werden gesteld.
"Na zeventig jaar neemt de belangstelling voor de oorlog niet af maar juist toe. Met name onder de jeugd. Als Bram van Dijk schoolklassen rondleidt door het museum, dan zijn ze onder de indruk van zijn verhaal. Een uur lang zijn ze helemaal stil."
Omdat de aandacht van het publiek verandert, is de focus verlegd. Onder meer op de Atlantikwall. De ''Atlantische Muur'' is een indrukwekkende verzameling oorlogsbeton die de bezetters opbouwden langs de kust om een invasie van de Geallieerden af te slaan. Texel zou op Den Helder na het sterkst van de kustgebieden van Noord-Holland worden uitgebouwd. Bedoeling was aanvankelijk per kilometer kustlijn gemiddeld 4,2 bunkers te bouwen. Uiteindelijk bleef het bij 'slechts' 1,8 bunkers per km. Maar nog altijd een indrukwekkende stuk oorlogsgeschiedenis, deels nog tastbaar. Zoals de bunker op Loodsmansduin, Texla en die bij het vliegveld.
Het museum beschikt over een stuk of dertig schaalmodellen, die worden tentoongesteld. "We vertellen dit verhaal op een moderne manier, professioneel en compact", doelt Daalder onder meer op de flascreens met daarop een toelichting. Dat geldt ook voor de expositie over de Georgische Opstand, waarvan de geschiedenis op soortgelijke wijze wordt uitgelicht.
Voor het ontwerp van de tentoostelling heeft het museum de professionele hulp van Maarten Roeper van VIND fondswerving en projectondersteuning ingeroepen. "We werken op een heel prettige manier samen met Maarten." Professioneel is ook de hulp van projectleider Kees Groenewoud, die de relatie onderhoudt tussen LOMT, de organisatie Zeestad Den Helder en het Waddenfonds en onder meer zorgt dat alles conform de subsdievoorwaarden van het Waddenfonds verloopt.
Voorwaarde is onder meer dat het project Atlantikwall, dat zich uitstrekt over Den Helder en vijf Waddeneilanden, een groot educatief element bevat. Ook veel beleving op de expositie. Zo kunnen bezoekers in een nagebouwde bunker zelf ervaren hoe het daar van binnen was. Bedoeling is ook dat er een route komt langs de bunkers en andere locaties met een belangrijke rol in de Texelse oorlogshistorie.