Nepnieuws
Nepnieuws iets van de laatste tijd? Ammehoela! Het is al jaren en jaren een zwarte zijde van het vak. Vroeger had je het over een hoax of een canard. Sinds Trump de chef van het Witte Huis is, is de term 'fake-news' in zwang. Maar de meest gehanteerde term is nog altijd 'desinformatie'.
Toen ik begin jaren negentig de opleiding Journalistiek volgde, zaten we midden in de oorlog in voormalig Joegoslavië. Bij Press Now, een Nederlandse organisatie voor onafhankelijke media in Joegoslavië, had ik een boekje besteld om me te verdiepen in de manier waarop de strijdende partijen via de media de beeldvorming over elkaar beïnvloedden. Het boekje ben ik verloren bij een verhuizing, maar de inhoud zit nog tussen mijn oren.
Zo'n beetje alles was toen geoorloofd om leugens en halve waarheden over de tegenpartij als 'waarheid' in het nieuws te krijgen. Bedoeld om de ander zwart te maken of om de publieke opinie te winnen. Niet zelden kwamen de halve waarheden en leugens ongemerkt voorbij, tenzij je op basis van eigen kennis en ervaring de zin en de onzin van elkaar wist te scheiden.
Dat laatste was van de week het geval met de pulsvisserij. Als redacteuren hebben we de afgelopen jaren de ontwikkelingen van de pulsvisserij (en de sumwing) op Texel van dichtbij meegemaakt. Het was voor de vissers zoeken naar nieuwe wegen als gevolg van de hoge brandstofprijzen. Met pulsdraad aan de sumwing in plaats van een boomkor met zware wekkerkettingen was er minder brandstof nodig en werd tegelijkertijd de zeebodem minder belast tijdens het vissen.
Ik heb zelf ook nog met die pulsdraden in mijn handen gestaan, terwijl er stroom op stond en ik vertrouw er volledig op dat de vissers de stroom toen niet even wat zachter hebben gezet. Maar toch: jarenlange ontwikkelingen en innovaties kun je dus in een mum van tijd platleggen als je op het juiste moment een paar plaatjes met kromgetrokken vissen de wereld in helpt, Gevloerd als gevolg van desinformatie. En dat is dan helaas wel even een feit...
Jeroen van Hattum