Helpen om Texel van
verdrinking te redden
Peter Lock ging aan de slag bij de aanleg van de zandige dijk. En geeft een impressie van de logistieke aanvoer van het zand, de loop van de pijpleidingen en de techniek. Ingestuurd voor de Verhalenmiddag, de volledige versie op www.texelfonds.nl.
Begin september ligt er een drijvende leiding aansluitend op een buizenstelsel over de kade van het NIOZ en een aanlandingspunt ongeveer 1 mijl vanaf Ceres. De leidingen zijn met wissels gesplitst in een boven- en een onderstort. Afwisselend is de zuiger op de noordaanlanding bij Ceres en de zuidaanlanding bij het NIOZ aangesloten. Via de noord is tevens begonnen met het opspuiten van een landtong in de Waddenzee, zo ontstaat een ondiepe baai, ten behoeve van de vogels, een tweede Mokbaai maar dan anders. Wellicht zit hier nog een prijsvraag aan voor de naamgeving.
De dijk wordt per plaats direct op hoogte gebracht en afgewerkt met windschermen en helmgras om zo snel mogelijk de verstuiving van het zand door de wind te beperken. Een slimme aanpak, die ook de pijplengte waarover de zuiger moet persen beperkt. Hoe langer de pijp hoe meer druk nodig is en hoe meer water met het zand moet worden mee gepompt om de suspensie aan het einde van de leiding te krijgen. 25 september is de NIOZ leiding in noordelijke richting verplaatst. De leiding bij Ceres is opgebouwd tot een U-vorm. 7 oktober is op de terugweg het wissel bereikt en is de leiding omgelegd.
Per aanlanding wordt gemiddeld 11.000 kuub zand gelost, een schop vol Het koppelen van de buizen is een kunst op zich. De buizen moeten zodanig gedraaid worden dat de gaten in de flenzen recht voor elkaar komen. Het stellen van de buizen zonder de pakking te kneuzen vereist grote precisie in de bediening van de kraan. Mijn waardering voor de kunde van de machinisten is dan ook groot. Een praktisch hulpmiddel daarbij is de por. Daarna worden de bouten geplaatst en de moeren bevestigd en aangedraaid. Het stellen wordt een graad moeilijker indien de leiding een bocht om moet. Bochtstukken zijn voorradig in 11,2; 22,4 en 45 graden, overeenkomstig de kompasstreken een streek is 11 ΒΌ graad. Bijkomstigheid bij een hoek is dat het gat van de flens dat aan de bovenkant wordt gekoppeld eenduidig is bepaald. Torsie van een gat te ver leidt tot een verkeerde richting. Het zand moet wel naar de juiste plaats.
De ultieme uitdaging voor de stortwerkers en de machinisten is het plaatsen van een wissel. Een wissel moet niet alleen recht voor het gat met het juiste gat boven, maar ook nog precies horizontaal in de kraan gehangen. Hier gaat gerust een half uur mee heen. In elke poot van de wissel zit een schuif die hydraulisch wordt bediend. De hydrauliekpomp wordt gestart door eerst een veer op te winden en die met een pookje te activeren waardoor de startmotor wordt aan geslingerd. Een vernuftig systeem om zonder elektriciteit motoren te starten. Speciaal ontwikkeld voor operaties in afgelegen gebieden, verstoken van elektriciteit. Bovendien zand en zeewater bestendig (relatief vergeleken met accu's en andere stroombronnen).
Epiloog. Ik ben vereerd te mogen helpen om Texel van verdrinking te redden. Met genoegen sta ik elke dag aan het strand te werken en zie met voldoening hoe lepelaars nu al naast de bulldozer fourageren zonder zich maar iets van het brullende gele monster aan te trekken. Hoezo verstoring? Weten zij veel dat hun nieuwe verblijf nog niet af is. Een bezoek aan het beleefcentrum is aan te bevelen.