Lappen houden van wat bijzonders
Koolzaad, erwten, mosterdzaad, Texelse muizen (aardappels) en lavendel. Geen standaardgewassen op landbouwbedrijf De Prins van Jan, Nettie en Fenneke Lap. Ze houden wel van wat bijzonders.
"Ik heb een beetje een hang naar vroeger", vertelt Jan Lap in plat Tessels. Hij is van 1956, dus draait al een tijdje mee. "Het is nu droog, maar 1976 was ook een erg droge seumer. Je kon elke dag naar het strand, maar mijn vader kon flink klagen over het weer. Het land van ome Kees Bruin grensde aan dat van mijn vader. Je had in het gebied achter Den Hoorn aardig wat drang uit de duinen, maar de sloten stonden droog. Ome Kees hield niet van rekeningen en liet mij met de hand de sloot uitspitten.Ik dacht: als dit mijn werk wordt..."
Het werd voor Jan toch de akkerbouw, eerst in het familiebedrijf en sinds 2012 voor zichzelf in de PH-polder. "Ik was 56. Zakelijk gezien had ik misschien beter kunnen stoppen, er diende zich toen geen opvolger aan. Ik ben mijn gevoel achterna gegaan, een beetje op de gok."
En nu dus toch een opvolger, in de persoon van dochter Fenneke. "Ik werkte in de zorg. Maar dat werd steeds drukker. Mijn vader wordt er ook niet jonger op en ik bedacht me dat ik het werk op de boerderij steeds leuker begon te vinden. Lekker buiten tussen de gewassen. Dat hele grote is niets voor mij, maar erwten ruiteren (op ruiters zetten), lekker schoffelen en dat soort werk. Dat doe ik graag." Jan ziet wel een overeenkomst: ''Eerst had Fenneke de zorg over de mensen en nu over de gewassen. Ik vind het leuk om mijn kennis over te brengen. Mijn boeken van de middelbare landbouwschool stonden al jaren op zolder." Fenneke: "Nu lees ik de schoolboeken van mijn vader."
Ze doet vrijwel al het voorkomende werk. "Op de trekker en een grote kiepwagen er achter is best spannend." Jan: "Ze moet wel. Ze rijdt voorzichtig. Haar wilde haren zijn er wel vanaf. Jongens gooien meteen het gas open." Maar ze hoort ook vaak: "Dit past wel bij je."
Fenneke: "Zo'n bedrijf met al die verschillende gewassen, kleinschalig, dat geeft veel reuring." Jan: "Het nadeel van bulkproducten is dat de tussenhandel er met de winst vandoor gaat."
We kunnen slecht bij een baas werken
Desondanks vormen suikerbieten en graan nog de hoofdmoot op het bedrijf, maar daarnaast veel bijzondere gewassen. Zoals erwten. Jan: "Voor de oogst is het nu een ideale zomer. Nadrogen doen we zelf. Dat doen we energieneutraal, de houtkachel voor de drooginstallatie brandt op houtsnippers die we her en der van het eiland opscharrelen. We verwarmen er ook onze kantine en tapwater mee.
We hebben hoofdzakelijk kapucijners. Doordat ze hier weinig geteeld worden, is de ziektedruk laag. Ze gaan naar de conservenfabriek in Zeeland. Een klein beetje verkopen we op Texel. Mevrouw De Lugt is één van mijn beste klanten. Ze vertelt dat haar jongens er groot op zijn geworden. Erwten zijn heel eiwitrijk. Grootste bedreiging zijn duiven en ganzen. Met de oogst zitten we echt op het vinkentouw." Andere teelten zijn spinazie voor zaad en consumptieaardappels. "Ouderwetse, lekkere soorten, zoals Rozeval, Texelse muizen, Agria's, Frieslander en truffels, dat zijn van die paarse. Op ons natuurland telen we natuurhooi. Dat persen we in kleine pakjes en daar is best vraag naar."
Andere teelt is koolzaad. "Dat geeft in het voorjaar van die mooie gele velden in Waalenburg. We telen ook mosterdzaad en veel tarwe. Nu hebben we een proef met brouwtarwe voor de bierbrouwerij. Het is een speciaal Engels soort, ze noemen het ook wel biscuit tarwe, omdat ze er zo lekker de biscuitjes in de thee mee kunnen dopen. Het is ook brouwwaardig. Ik teel het samen met mijn neven in De Hemmer."
Fenneke startte alweer elf jaar geleden, samen met haar nichtje Sanne, met de teelt van lavendel. "Opa en oma Slot gingen regelmatig op vakantie naar de Provence in Frankrijk. Op de terugweg namen ze 600 planten voor ons mee. Ze hadden de caravan er helemaal mee volgestopt. We maken er lekkere shampoo, douchegel, schapenboetzeep, kaarsen en handcrême van." Smaakvol verpakt weten de geurige cosmeticaproducten van "Texelse Lavendel" hun weg naar de klant steeds beter te vinden. "We verkopen het alleen op Texel. Hotels, B&B's gebruiken het voor hun gasten."
Jan: "Het ondernemen zit bij de Lappen in het bloed. We kunnen slecht bij een baas werken."