Hans Jongedijk bezig met de bouw van een modelschip van hout.
Hans Jongedijk bezig met de bouw van een modelschip van hout. Foto: Jeroen van Hattum

Je bepaalde zelf de koers om te varen

Wat is uw favoriete plek op Texel?

Op Texel heb ik geen specifieke favoriete plek. Het oude glooiende gedeelte is prachtig, maar ook de ruimte van Eierland heeft zijn charme. We genieten elke week van de duinen in het westen en de dijk met de molen van Het Noorden aan de andere kant. Verder hebben we hier prachtige dorpen met oude, rustieke centra. En natuurlijk Oudeschild met de haven waar altijd reuring is. Vorige week lagen er zelfs vier passagiersschepen in de haven. Dan leeft het er geweldig.

Geboren en getogen op Texel?

Drie jaar voor de Tweede Wereldoorlog ben ik in Oudeschild geboren. Daar heb ik een geweldige jeugd gehad, ik kon daar zorgeloos opgroeien tot na de lagere school. Op een kleine onderbreking na hebben we altijd op Texel gewoond. We hebben twee kinderen gekregen. Kees, welbekend in Oudeschild, en Astrid die nu in Drenthe woont. Daar kunnen we zo nu en dan ook een paar dagen gaan genieten. Tot 2010 woonden we in Oudeschild, daarna door omstandigheden in Den Burg.

Voldoening om te helpen bij het halen van een vaarbewijs

Wat voor werk heeft u gedaan?

Varen wilde ik wel, maar vissen trok me minder. Het werd ambachtsschool waar ik ben opgeleid tot timmerman en meubelmaker. Ik heb nog even in de bouw gezeten en een poos op de scheepswerf van De Wijn totdat ik de leeftijd had om naar zee te gaan. Dat werd de koopvaardij (KNSM). Nog even diensttijd met daarbij dertien maanden Suriname en daarna weer gauw terug naar de zee. In 1960 ben ik getrouwd met Els, die toen al snel besloot dat het maar weer leren moest worden. Vervolgens was het halve dagen timmeren en halve dagen leren. Ik was daarmee een van de laatste 'kouwegronders', mensen die hun diploma's halen zonder de zeevaartschool.

Wat is het aantrekkelijke aan de scheepvaart geweest?

Het aantrekkelijke van de zeevaart was de vrijheid en de zelfredzaamheid. Je lag vaak enige dagen in een haven, dan kreeg je de ladingformulieren en moest je het zelf indelen. Ook het varen was anders. Het was alle dagen plaatsbepalingen maken door zon- en stermetingen en je bepaalde zelf de koers om van A naar B te varen. Dat is nu wel heel anders. Op latere leeftijd moest ik om gezondheidsredenen de koopvaardij verlaten. Ik heb de Rival gekocht en ben het sportvisavontuur aangegaan. Tevens kwam het toen op mijn weg dat ik vele leerlingen van de visserijschool kon helpen. Dat groeide als een olievlek. Zo heb ik veel mensen kunnen bijstaan bij het halen van vaarbewijzen en dergelijke. Dat gaf mij enorm veel voldoening.

Wat doet u verder zoal op het eiland?

Nu geniet ik van mijn pensioen, ik knutsel wat met hout en ik ben twee middagen per week vrijwilliger bij Kaap Skil in Oudeschild. Verder houd ik het huis en de tuin een beetje bij. Als het weer het toelaat, fiets ik nog graag een mooi rondje, al lijkt daar steeds minder tijd voor te zijn. Ben je een half jaar gepensioneerd en je snapt niet dat er ooit tijd is geweest om te werken.

Hoe ervaart u de mensen op Texel?

De mensen op Texel ervaar ik als rustig, goed benaderbaar en zonder al te veel haast en stress. Verder als tamelijk eerlijk en recht door zee, soms als te gemakkelijk en verantwoording ontlopend. We zijn soms net mensen.

Wat moet er op Texel vooral blijven zoals het is?

Texel moet Texel blijven en niet proberen uit te groeien tot een stadsgemeente. Ook zou het een goede zaak zijn dat heel Texel openbaar gebied blijft en toegankelijk is. Vooral als Ceres afgesloten wordt voor publiek is dat een gebeuren waarmee de veroorzakers geen vrienden maken. De halve bevolking heeft daar 's zomers van genoten en er zwemmen geleerd.

Wat zou er op Texel anders mogen?

Er mag aandacht zijn voor de jongeren wat betreft huisvesting en dan ook meer betaalbare woningen. Gelukkig komt daar de laatste tijd wat meer aandacht voor, dus we wachten maar op het resultaat.

Goede herinnering aan Texel?

Mijn jeugd en elke thuiskomst na een langere vaarperiode. We hadden in Oudeschild een zorgeloze jeugd en konden overal vrij spelen. Zelfs tijdens de oorlog is dat, tot de opstand van de Georgiƫrs, prima geweest. Er was hier geen honger en iedereen leefde op hetzelfde niveau met elkaar. Er was toen ook een heleboel saamhorigheid, eenieder leefde onder dezelfde omstandigheden.

Wat is er zonde aan Texel?

Dat er teveel gemaakte natuur is. Vooral de landbouwers worden te weinig gezien als mensen die ook van de natuur afhankelijk zijn.

Wie verdient er een grote pluim op Texel?

Alle vrijwilligers die zich belangeloos voor anderen inzetten. Daarvoor wil ik speciaal de mannen van de KNRM benoemen.

Wat doet u over vijf jaar op Texel?

Als ik het mag beleven hetzelfde als hier beschreven.

Wie zou u graag in een volgende 'Eiland Van...' willen zien?

Raoul Helleman. Hij was de eerste die ik met het schoolwerk kon helpen. Dat was de aanzet van een tijd van enorme voldoening voor mij.