"Ogen nooit sluiten voor onrecht"
Eric Hercules nam vorige week na acht jaar afscheid als wethouder. Daarmee kwam een einde aan een politieke loopbaan die in 2002 begon als raadslid voor de PvdA. Samen met Hercules blikken we terug op zestien jaar lokale politiek.
Het zit er op, opgelucht?
Ik heb het lang voorbereid. Al een jaar van tevoren ga je als partij kijken wie er op de lijst moeten komen te staan en wie je kandidaatswethouder wordt. Samen met Alfred (Schaatsenberg red.) hebben we gezien dat de opvolgers klaar stonden en dat we met een gerust hart konden vertrekken. Opgelucht nee, maar er ligt wel een enorme verantwoordelijkheid op je schouders. Die druk is dus weg. De liefde voor het eiland en de politiek is alleen maar groter geworden.
Hoe kijk je terug?
Ik heb spijt dat ik er niet eerder aan begonnen ben. Toen ik begon als raadslid in 2002, was dat de tijd van Lijst Pim Fortuyn. Zelfs op Texel werden de borden van de PvdA beklad met teksten als 'PVDA DOOD'. Je gaat je op een gegeven moment afvragen wanneer je zelf een steen door je ruit krijgt. Dat was direct wel een hectisch begin. De politiek op Texel is me altijd prima bevallen. Er is geen afstand tussen burger en politiek, verschil in mening natuurlijk wel. Dagelijks moest ik op straat uitleggen wat er gebeurde en waarom deze beslissingen waren genomen. Dat zorgde ook wel eens voor wrijving, maar zonder wrijving geen glans.
Zonder wrijving geen glans
Wat zijn de hoogtepunten?
Ik snap de neiging tot die vraag, het antwoord is lastiger. Om op lange termijn dingen voor elkaar te krijgen, moet je op de korte termijn soms lastige beslissingen maken. Bijvoorbeeld het Texelvignet. VVV en veel ondernemers waren fel tegen. De opbrengsten van de parkeerinkomsten zijn met drie tot vier keer omhoog gegaan. Nu is het merendeel er blij mee, maar we zijn ook wel zes jaar verder.
Je moet altijd vooruit kijken als wethouder. Texel moet onafhankelijk worden als het bijvoorbeeld gaat om duurzaamheid. We moeten van het gas af. De energieprijzen gaan omhoog, terwijl Texel in de top 5 staat van laagste inkomens. Hoe ga je dat aanpakken? Het is constant kijken hoe je Texel de beste plek maakt om te blijven wonen.
Als ik dan toch een mooi resultaat moet kiezen, kijk ik trots naar de toegenomen belangstelling voor de maritieme archeologie en het erfgoed. De dag van de archeologie in De Waal, de opgravingen bij de dijkwerkzaamheden en op de Groeneplaats werden ook heel goed bezocht. Het besef van je historie en identiteit, heel belangrijk. Ook de aanstelling van de eilanddichter vind ik top.
Waar kijk je met minder plezier op terug?
Naar niks. Alles was nodig. Er zijn goede zaken uit voortgekomen en dan noem ik het Texelvignet, Buurtskap de Tuunen, Museumkaart, Planet Texel, de Texelhopper. Ik ben daar trots op. Wat men wel eens vergeet is dat men alleen het collegebesluit leest, maar dat de raad beslist. Die zijn constant op de hoogte van het gehele proces. De buitenwacht ziet vaak niet welke afwegingen er zijn gemaakt voor een besluit tot stand is gekomen. Ik vind dat je als burger ook moet blijven geloven in de raad. Mensen lezen niet altijd goed en zijn soms boos over beslissingen. Maar ik vind wel dat de burger de plicht heeft om zichzelf te informeren. Ieder dossier heeft een lange geschiedenis, soms wel vijftien tot twintig jaar. Het scholencentrum gaat weer een discussie worden, terwijl twintig jaar geleden al werd voorspeld dat er veel minder leerlingen zouden komen. Wat mij wel eens stoort is hoe makkelijk er over cijfers van het CBS wordt gedacht. Natuurlijk zijn het prognoses, maar wel de beste die we hebben. Dit is het platteland en we moeten concurreren met de stad voor goed personeel in de zorg en de horeca.
Wat zou je met de kennis van nu anders aangepakt hebben?
Het resultaat zou hetzelfde zijn. Maar ik had de Groeneplaats graag sneller zien gaan. Maar met de samenstelling van de coalitie kon dat niet anders. Er was verdeeldheid. Bij de Texelhopper hadden we beter moeten beseffen dat het niet alleen de gemeente is, maar dat de provincie een hoop beslist. Ook dat had ik het liefst sneller laten gaan als dat gekund had.
Ga je het gemeentehuis missen?
Ik zou nooit fulltime op het gemeentehuis kunnen zitten. Ik moet er op uit en dat heb ik altijd gedaan. Ik ben goed in het bij elkaar brengen van mensen. Ik probeer problemen op te lossen door ergens naïef fris tegen aan te kijken. Ik heb nu weer ruimte voor tal van nieuwe ontwikkelingen. Ik heb me altijd heel kwaad gemaakt wanneer mensen niet het verschil konden maken tussen persoonlijk belang en algemeen belang. Ik ben tegen iedere vorm van belangenverstrengeling, tot het irritante aan toe. Ik spreek mensen er ook op aan als ik het idee heb wanneer dat in het geding komt.
Op Texel wordt niet altijd het verschil gezien tussen de politicus en een mens. Met name de Texelhopper heeft de nodige kritiek opgeleverd. Hoe ging je daar mee om?
In sommige dossiers ben ik, vind ik, heel onheus bejegend. Daar moet je tegen kunnen, maar ook ik werd daar natuurlijk wel chagrijnig van. Ik ben één keer tot het zeer onprettige fysiek bejegend. Ik heb daar geen aangifte van gedaan. Acht jaar lang heb ik me regelmatig ingehouden, ook wanneer mensen onbeschoft waren en dat gebeurt steeds vaker. Ik weet nog dat de bultrug Johanna was aangespoeld (december 2013 red.). Er volgden bedreigingen via Twitter en Facebook. "Die bestuurders moesten zelf maar een spuitje krijgen." Wij hadden het advies gekregen er niet op in te gaan. Ik natuurlijk wel reageren. Of ze me dat nou echt toewensten. De toon veranderde meteen. Dat ze het natuurlijk niet echt zo bedoelden. Mensen beseffen steeds minder wat voor impact dit soort tweets hebben.
Je kunt behoorlijk opvliegend zijn. Ben je echt iemand die zich zo snel opwindt?
Ik ben iemand die ergens voor gaat en zijn werk uitvoert vol passie. Ik kan dan opvliegend zijn, maar wel binnen de grenzen vind ik. Als raadslid kun je zeggen wat je wil, je zit er dan namens je partij. Als wethouder zit je er namens het hele college en voor heel Texel. Ik ben wel eens teruggefloten als ik te emotioneel had gereageerd. Maar er waren wel eens insprekers die gewoon echt niet de waarheid vertelden. Dan zei ik gerust dat ze stonden te liegen. Je moet je ogen nooit sluiten als mensen onwaarheden vertellen of onrecht aandoen.
Er is gebouwd, maar de wachtlijst bij Woontij is nog nooit zo hoog geweest.
De gemeente bouwt niet. Bovendien heb je te maken met het Rijk en de provincie. We moeten niet vergeten dat Woontij het heel lastig heeft gehad. Het Rijk besloot dat woningbouwcoöperaties geen verdienprojecten meer mochten hebben ten bate van de sociale woningbouw. Daarnaast moet je bouwplannen er doorheen krijgen bij de provincie. En die zeggen "we gaan niet bouwen voor leegstand." De provincie verwacht dat de huizen over twintig jaar niet meer nodig zijn. Ik vraag dan waar de mensen dan de komende twintig jaar moeten wonen.
Ondernemers klagen over gebrek aan personeelswoningen. Maar alle beleid maakt mogelijk dat bedrijven huisvesting bouwen voor tijdelijk personeel (maximaal 1 jaar) op eigen terrein. Bij paviljoens mag het ook in schuren, aangezien het niet op het strand kan. Steek als ondernemers de koppen bij elkaar en ga realiseren.
Hoe kijk jij aan tegen de invloed van de provincie?
Invloed bij de provincie kost moeite. Daarom moet je ambitie hebben en plannen, en als zij er nog geen beleid voor hebben, zet je ze aan het denken. Blijf dus vooral dromen, leg de lat hoog. Je moet voorop lopen. De provincie klinkt heel ver weg, maar ook dat zijn mensen. En de provincie heeft het goed voor met Texel.
Was jij een makkelijke wethouder om mee samen te werken?
Ik denk van wel. Ik ben enorm veeleisend, maar heb ook vertrouwen in mensen. Maar deze vraag zou je eigenlijk aan ambtenaren en bestuurders moeten stellen.
Hoe kijk je aan tegen de lokale berichtgeving, je was het er niet altijd mee eens.
De pers is onmisbaar. In gemeenten waar geen verslaggeving meer is, is een enorme kloof ontstaan met de politiek. Ik vind ook niet dat de media altijd objectief hoeven te zijn. Bij de Telegraaf krijg je wat anders te lezen dan bij de Volkskrant, dat weet je ook als lezer. Het mag van mij af en toe wel wat kritischer. Het blijft wel Texel, dus je hoeft geen personen kapot te schrijven. Maar ik heb me na commissievergaderingen wel eens afgevraagd waarom bepaalde zaken niet of slechts zijdelings genoemd worden.
Als ik zeg 2020, wat zeg jij dan?
Dat ik had gewild dat het gelukt was. Ik ben geen geitenwollensokkentype, ik ga voor voor sociaal-economisch rendement van duurzaamheid. Ik ben er van overtuigd dat we er voordeel bij hadden gehad als het wel gelukt was. Mensen onderschatten de impact van de warmtetransitie. Politiek heeft het er nooit ingezeten. Maar er is meer gerealiseerd dan mogelijk werd geacht.
Vorig jaar klapte het bestuur van het Nationaal Park. Hoe kijk je terug op die situatie? In het verlengde hoe kijk jij aan tegen de situatie Nationaal Park?
Niemand in de raad deed daar negatief over. Ik zat in het bestuur van NP namens de gemeente. Iemand die Texel een bananeneiland noemt (Han Lindeboom red.), neem ik dan niet te serieus. Ik vind wel dat de discussie over landschap, natuur en landbouw teveel op de spits gedreven wordt. Ik vind niet dat Texel één groot natuurpark moet worden. Maar dat is ook niet de intentie wanneer je van heel Texel een Nationaal Park maakt. Je moet het meer vergelijken met English Heritage. Daar vallen ook steden onder en landbouw- en cultuurlandschap. Het is een manier om het mooie van Texel te behouden. Als het gaat over Nationaal Park, ontaardt de discussie al snel. Die gaat al lang niet meer over de inhoud van de vraagstelling.
Je verlaat de politiek met een aantal geslaagde projecten, maar ook met het mislopen van Waaldereind, het niet altijd snel verlopen van Planet De Koog en een dreigend begrotingstekort van 2.9 miljoen. Reken je dat jezelf aan?
Ik kan nu denk ik wel vertellen dat buurtskap De Tuunen er niet gekomen was als het project Waaldereind (Welkoop, Albert Heijn red.) niet stukgelopen was. De raad besloot het plan af te blazen, maar had daar geen nieuwe argumentatie voor. Ze wilden het niet. Dat was juridisch heel link, omdat Woontij schade opliep. Met Jan van Andel is toen veel gepraat over een oplossing. Soms lopen dingen vervelend, maar komt er ook weer wat moois uit voort.
Wat ga je de komende periode doen/ ambities?
In ieder geval verder met strip en TV. En ik interesseer me in kunstmatige intelligentie. Of dat een ambitie is, weet ik niet. Ik was vorig jaar bijna Nederlandse teksten gaan schrijven voor Google assitant, maar dat kwam er uiteindelijk niet van. Wel zette het me aan het denken. Een regisseur heeft me bovendien gevraagd een programma te ontwikkelen voor een robotje dat hij heeft gemaakt. Meer dan voldoende toekomstmuziek dus!
Job Schepers