Boek Viooltjeshemel doorbreekt zwijgen
"In de oorlog was zwijgen een plicht", schreef verzetsman Kees Smith in een brief. Hij overleefde de Tweede Wereldoorlog niet en werd gefusilleerd. In het boek "Viooltjeshemel" doorbreekt zijn neef Herman Smith het stilzwijgen en verhaalt over een Groningse schildersfamilie in oorlogstijd.
Herman Smith (Utrecht, 1948) is bij menigeen bekend als eigenzinnige schilder die heen en weer pendelt tussen woonplaats Koedijk en zijn atelier in De Koog. Zijn boek Viooltjeshemel is een eerbetoon in woord en beeld aan zijn gefusilleerde oom. "De foto van oom Kees stond op de schoorsteenmantel bij mijn opa en oma in Groningen, waar we elke kerst gingen logeren. De donkere ogen van Kees keken mij niet aan. De fotograaf had kennelijk verzuimd Kees te vragen naar het vogeltje te kijken. Dat was maar beter ook, want zoiets draaide altijd uit op een onvermijdelijke teleurstelling. Er zat geen vogeltje in, dat wist ik als kind al."
Zijn oom Kees was een getalenteerd schilder. In oorlogstijd versierde hij boeren melkkrukjes met viooltjes. Maar hij zette zijn talent ook in voor het vaderland en maakte in de oorlog deel uit van verzetsgroep K in Groningen. Hij vervalste persoonsbewijzen en voedselbonnen. De verzetsgroep werd in 1944 verraden en allen werden in Vught gefusilleerd. Zoals dat in veel families ging, werd er nooit over gesproken, maar het verdriet was op de achtergrond altijd aanwezig. Nu ervaart Smith het als een plicht over zijn oom te schrijven. "Oom Kees steeg op naar de viooltjeshemel, voordat ik werd geboren. Ik voel me met hem verwant. Niet alleen omdat hij schilder was en de broer van mijn vader. Soms denk ik dat onze zielen elkaar daar hebben ontmoet, in de viooltjeshemel."
De viooltjes die zijn oom Kees op krukjes schilderde, schildert Herman nu op panelen. Het is ook het verhaal over zijn Groningse schildersfamilie in oorlogstijd. Zijn opa schilderde, zijn vader, oom Kees en Herman (die onlangs nog in Den Hoorn exposeerde) dus nog steeds.