Eigenwijze visionair uit Oudeschild
Theo Hoogerheide stond van 1974 tot 1994 aan het roer van TESO en was ervoor verantwoordelijk dat in 1980 het eerste dubbeldeksschip in de vaart kwam. Onder een weinig gunstig gesternte, want zo'n beetje iedereen was tegen. Ondanks alle tegenstand zette hij door. Oud-president-commissaris Bob Bakker is ervan overtuigd dat TESO zonder Hoogerheides visie en vasthoudendheid failliet was gegaan of in ieder geval niet meer als zelfstandige onderneming had bestaan. Op zijn initiatief gaf TESO journalist Joop Rommets opdracht de verdiensten van Hoogerheide voor Texel en de veerdienst in beeld te brengen.
Het boek belicht Theo Hoogerheide als persoon en als TESO-directeur vanuit alle mogelijke gezichtspunten. Zijn levensloop, hoe hij zich als telg uit een rood gezin uit Oudeschild op school geen al te beste leerling toonde. Met regelmaat haalde hij dikke onvoldoendes. Op het Helderse Lyceum wilde het niet, met het driejarig diploma op zak trad hij op zijn achttiende in dienst van de PTT. Hij had toen al verkering met zijn latere echtgenote Thea Lips. In 1963 greep hij de kans om bij TESO aan de slag te gaan, met als belangrijkste taak de administratie over het busbedrijf dat de bootdienst toen bestierde. Wat op school niet lukte, ging toen wel. Hij dook de studieboeken in en haalde de benodigde diploma's. Hij werd rechterhand van directeur De Gorter, trouwde in 1964 en in 1968 werd dochter Marjon geboren.
De familie komt in het boek uitgebreid aan het woord. Het beeld van een man die dag en nacht met TESO bezig was, zelfs tijdens vakanties. Zoals die keer in Denemarken, waar hij het gezin meenam om te kijken hoe daar de veerboten werkten. Ook het beeld van een bezorgde huisvader, die er bijvoorbeeld zelf op toezag dat de stangen van de reling op de nieuwe boot verticaal werden, zodat kinderen er niet op konden klimmen. Want de angst dat er aan boord iets mis zou gaan, zat er diep in. Hij vond maar moeizaam afleiding, hobby's had hij niet en vakliteratuur was het enige wat hij las. De spanningen die het werk met zich meebracht vraten aan hem, twee jaar zat hij overspannen thuis. Met Ouwe Sunderklaas was er geen pardon, "Theo's Poppentheater" beeldde uit hoe hij ondanks zijn ziekte bij TESO aan de touwtjes bleef trekken.
Bob Bakker, die in 1974 TESO-commissaris werd, werkte twintig jaar nauw samen met Hoogerheide. Hij omschrijft zijn directeur als een man met een zeer scherpe blik op de samenleving en de toekomst. "Als Theo iets niet wist, dan zocht hij er de mensen bij die er wél verstand van hadden. Hij verdiepte zich net zo lang in een bepaald onderwerp totdat hij er volledig van op de hoogte was. Elk voorstel waarmee hij kwam was onderbouwd." Hij doelt met name op het spraakmakende besluit in 1977 om de eerste dubbeldekker aan te kopen. Dat had nogal wat voeten in de aarde. Het dubbeldeksconcept, volgens Hoogerheide de enige mogelijkheid voor TESO om te kunnen blijven bestaan, stuitte op veel weerstand. De meeste Texelaars wilden het niet (83,7 procent, zo bleek uit een enquête), personeel verzette zich, de Ondernemingsraad, aandeelhouders, de gemeente en de provincie waren tegen en ook enkele commissarissen stribbelden tegen.
Bob Bakker, die pal achter Hoogerheide bleef staan, vertelt hoe klanten zijn winkel meden. Tine Vlas-Van der Vlies en Klaas Barendregt zaten als toenmalig commissaris ook midden in de discussie. "We zaten in een tunnel en zagen aan het eind geen licht." De steun van de RvC was onontbeerlijk, anders zou TESO failliet gaan en een rijksdienst worden. Cor Dros citerend: "Als we nu Theo niet volop steunen, dan worden we uit elkaar gedreven en zijn we verloren."
De gemoederen liepen hoog op. Ook bij de gemeente. Aan het woord komt Jook Nauta, destijds wethouder. "Ik vond dat Theo grotendeels gelijk had, maar ik was niet alleen." Nauta vertelt hoe de politiek beducht was dat het te druk zou worden op Texel. "De principiële vraag was: moet je de veerdienst gebruiken als kraan? Theo Hoogerheide vond van niet. Hoeveel toeristen je op het eiland toelaat, wordt via de ruimtelijke ordening bepaald door de politiek." Hoogerheide had dan wel een duidelijk visie die hij goed onderbouwde, door zijn weinig diplomatieke houding slaagde hij er geregeld in kwaad bloed te zetten. Nauta: "In onze fractie (CDA) werd wel eens gezegd: laat Hoogerheide barsten met zijn grote bek..."
Man met scherpe blik op de samenleving en de toekomst
Probleem was ook dat TESO lang had verzuimd de tarieven te verhogen, geld voor de aanschaf van de 65 miljoen gulden kostende dubbeldekker was er niet. De bootdienst moest zich diep in de schulden steken en tot overmaat van ramp kon na de aanschaf het bovendek niet worden gebruikt. TESO dreigde failliet te gaan, aanhoudende tariefstijgingen voedden de tegenstand. De ommekeer kwam pas nadat toenmalig minister van Verkeer en Waterstaat Kroes 30 miljoen gulden toezegde voor aanpassing van de haven. Mede of vooral dankzij een list van Hoogerheide, die haar het schaalmodel van de Molengat in Madurodam had laten dopen. Vanaf de in gebruikname in 1986 ging het beter met TESO en daarmee met de Texelse economie. De bootdienst en het eiland plukken er nog steeds de vruchten van.
TESO was in die periode terugkerend nieuws in de Texelse Courant, vertelt oud-hoofdredacteur Harry de Graaf. "Ik was pijnlijk objectief. Ze moesten mij niet kunnen verwijten dat ik cijfers achterover drukte. Maar mijn sympathie lag bij Hoogerheide. Wat hij zei was eigenlijk altijd waar. De cijfers bewezen dat gewoon." Maar de onafhankelijk opstelling kon niet verhinderen dat hij het verwijt kreeg een TESO-krant te schrijven. Tientallen jaren later hield De Graaf tijdens de aandeelhoudersvergadering een pleidooi om "de redder van TESO" postuum te eren door de nieuwe boot naar hem te vernoemen. Hij oogstte er een ovationeel applaus mee. Hoewel de RvC anders besloot, ziet hij dat applaus wel als een "rehabilitatie" van Hoogerheide. Die eer viel Hoogerheide, die in 2009 overleed, bij leven niet te beurt. Pogingen om hem een koninklijke onderscheiding te doen krijgen, waren niet succesvol. Maar zelf zat Hoogerheide niet met het gebrek aan maatschappelijke waardering. Thea: "De omgeving vond het belangrijker dan hij zelf."
"Een eigenwijze visionair uit Oudeschild" bundelt feiten en herinneringen aan Theo Hoogerheide, in een geruchtmakende periode. Lijvig, rijk geïllustreerd, vakkundig geschreven door Joop Rommets en fraai vormgegeven door Ralph Grabowski. Een mooi eerbetoon, waarvoor ook TESO een compliment verdient. Nu beschikbaar voor aandeelhouders, vanaf 1 maart te koop.