Omslag nodig in gezondheidszorg
Een dierenarts die met het Koe-Kompas in de melkveehouderij een omslag inzette in de benadering van het koeienwelzijn. Als nieuwe voorzitter van zorgcoöperatie Texel Samen Beter (TSB) wil Joost de Veer dat mensen zelf meer regie krijgen over hun gezondheid.
Zijn naam zal niet bij iedereen een belletje doen rinkelen. Toch is hij alweer tien jaar geleden vanuit Twente op Texel neergestreken. Afgestudeerd in de dierengeneeskunde, werd hij veearts. "Ik had de mazzel dat ik me volledig op koeien kon richten. In het begin vooral curatief. Als een koe ziek was belde de boer of wij het probleem konden oplossen. Ik stoorde me daar steeds meer aan. Als ik in een stal met koeien met afkalf- of andere problemen de keuze van de stier ter sprake bracht, zei de boer: 'Hoezo? Hou je niet van snijden of zo?" Ik ben uit de praktijk gegaan en ben me meer in de preventieve richting gaan ontwikkelen en adviseerde over management in de melkveehouderij. Zo ontstond het idee voor het Koe-Kompas. Koeien die goed in hun vel zitten worden ouder en zijn minder vaak ziek. Het Koe-Kompas meet hoe het is gesteld met het dierenwelzijn op een boerderij. Aan de hand van een checklist worden onder meer de stal en het voer beoordeeld. Ook wordt er kritisch naar de koe zelf gekeken. Bijvoorbeeld heeft de koe geen wondjes en is haar vacht mooi glanzend. Het resultaat van de checklist is een score op zeven onderdelen. Met deze score heeft de boer aanknopingspunten om het dierenwelzijn verder te optimaliseren. Het Koe-Kompas is nu overgenomen in de duurzame melkveehouderij."
De Veer ziet veel overeenkomsten met de gezondheid van mensen. "Ik ben opgeleid om zieke dieren te behandelen, artsen studeren geneeskunde. Terwijl zij eigenlijk bezig zijn met de gezondheid van mensen. Als wij niet goed in onze vel zitten, als onze veerkracht niet goed is, gaat onze weerstand achteruit en worden we sneller ziek."
Positieve Gezondheid
We komen bij Texel Samen Beter. "Toen ik las over de zorgcoöperatie, dacht ik: de manier van denken bij het Koe-Kompas, moet je ook op de gezondheidszorg voor mensen loslaten. Er moet een omslag komen in de gezondheidszorg. Het is onze taak om Texelaars mee te nemen in die omslag." Dit proces is in gang gezet. Met als sleutelbegrip Positieve Gezondheid. "Een nieuwe kijk op gezondheid, die te maken heeft met alle levensgebieden: lichaamsfuncties, zingeving, meedoen, mentaal welbevinden, kwaliteit van leven en dagelijks functioneren." In welke mate die aanwezig zijn, blijkt na invullen van de "Spin van Huber". Dit diagram vertoont veel overeenkomsten met het Koe-Kompas. "Als je die invult, kun je zelf zien hoe het is gesteld met je gezondheid. Het maakt ook duidelijk welke mogelijkheden je hebt om je gezondheid te verbeteren. Vanuit het diagram kun je ook het gesprek aangaan met anderen. Niet zweverig, gewoon heel praktisch."
Maar er is meer nodig. De Veer: "De gezondheidszorg is nu teveel marktgedreven, met name gericht op kostenbesparing. Wij zeggen: kijk naar de patiënt in plaats van het systeem. Dienstverleners in de gezondheidszorg zouden meer moeten samenwerken." Om te werken vanuit de gedachten van Positieve Gezondheid is de "Coalition of the Willing" gevormd, een Texels overleg van zorgaanbieders, gemeente, Texels Welzijn en Texel Samen Beter. "Negentig procent van de dienstverleners zit in deze coalitie. Daaruit is inmiddels de "Coalition of the Doing" gevormd. Therapie Wolf heeft de cursus Motivational interviewen gehouden waar circa veertig deelnemers, denk aan huisartsen, fysiotherapeuten, praktijkondersteuners en anderen aan deel hebben genomen. Deze wijze van patiënt bevraging is een basis voor positieve gezondheid. Dat je beter luistert en in zo'n gesprek niet alleen over de kwaal praat, maar bijvoorbeeld ook aan de positieve dingen trekt."
Ook zorgverzekeraars sturen bij. "Er is overeenstemming met vier zorgverzekeraars om mee te denken over Positieve Gezondheid. Want je kunt van alles willen, maar je moet het ook financieel mogelijk maken." De Veer wil nadrukkelijk ook scholen en ouders erbij betrekken.
Volop uitdaging om aan het roer te staan van de zorgcoöperatie die vijf jaar geleden werd opgericht en die inmiddels 700 leden telt. Een periode waarin de ideeën over gezondheid en de rol voor Texel Samen Beter zijn gerijpt. Niet alles werd een succes. Zoals de Texelpolis. Die bestaat nog wel, maar niet zoals bedoeld, om te komen tot een uitgebreide zorgpolis die speciaal op Texelaars is afgestemd. "Dat is helaas niet haalbaar gebleken." Wie zo'n polis heeft, is wel gratis lid van Texel Samen Beter.
Wij zeggen: Kijk naar de patiënt in plaats van het systeem