Duikers ontrafelen mysterie Schervenwrak
Een kist met kapmessen die in 2001 werd opgevist zette Duikclub Texel op het spoor van een wrak. Na veel speurwerk werd de herkomst ontdekt. Opgetekend in het boek "De schatten van het Schervenwrak" door duiker Carl van Dijk, de "Diving Dentist".
De resten van het Schervenwrak werden min of meer bij toeval ontdekt, nadat de TX10 Emmie in het zuidelijk deel van de Rede van Texel een met pokken bedekte kist opviste, gevuld met kapmessen. Duikers gingen op zoek en vonden restanten van het schip en de lading.
"Een heel mooi wrak", vertelt Van Dijk, tandarts in Amersfoort en lid van Duikclub Texel, die wel een keer of zeventig op het wrak heeft gedoken. "Je kwam altijd wel iets tegen. Vaten, tonnen, bakstenen en overal scherven." Vandaar de naam schervenwrak. Duikers konden hun gang gaan, het NISA (Nederlands Instituut voor Onderwater Archeologie) had het wrak op ca. 100 jaar oud gedateerd, archeologisch niet interessant. Maar het pakte anders uit.
Er werden duizenden scherven van aardewerk, glas en porselein gevonden. Uit deze scherven werden poten, kruiken en borden gepuzzeld. Op enkele scherven stond het jaartal 1822, dus het schip moest rond die tijd ten onder zijn gegaan.
In het wrak ook vaten, met smeedijzer, spijkers, kapmessen (met daarop ook het jaartal 1822), etc. Ook gestapelde stenen, bouwmateriaal dat als ballast werd gebruikt. Bijzondere vondst is een grote ronde kookpot met vastgekoekte bakstenen en een diameter van anderhalve meter. Beenderen wijzen er op dat in het ruim hammen hingen. Masten, touwen, tuig, ankers en kanonnen werden niet gevonden. Daaruit werd afgeleid dat het schip niet is gezonken, maar gestrand en leeggehaald.
Het boek, uitgegeven door Duikclub Texel, geeft in woord en beeld een gedetailleerde omschrijving van de vondsten. Scheepsinventaris, een wollen muts, kap- en andere messen. Ook foto's van zoals ze op de zeebodem werden aangetroffen. Verder pijpenkoppen en koperen tondeldozen, de voorloper van de luciferdoos. Kogels wijzen er op dat er mogelijk wapens aan boord waren, al zijn die niet aangetroffen.
Uit onderzoek kwam naar voren dat het om een kleine driemaster ging. Maar een naambord kwam niet boven water. Ook archiefstudie leverde aanvankelijk de naam niet op. Het was archiefkenner Klaas Uitgeest die de gouden tip gaf. Op zijn aanwijzing werd in het politie-archief in Haarlem ontdekt dat bij Texel in 1822 drie fregatten strandden. Eén daarvan, de Pieter Anthony met bestemming Rio Berbice in Suriname, was op 6 december 1822 in de problemen gekomen. Het schip was op de Zuidwal nabij 't Horntje gezet. Aangenomen wordt dat de geborgen lading publiekelijk is verkocht. Onderzoek van houtmonsters bevestigden dat het schip niet 100 jaar geleden was gestrand, zoals de Rijksdienst aannam, maar bijna 200 jaar terug. Ook de gebroken kiel was een aanwijzing dat het om de Pieter Antony ging. Het boek, waarin het Schervenwrak en de geschiedenis in woord en beeld zijn beschreven, toont hoe duikers de spullen veilig stellen en onderzoek doen. En het laat zien hoe belangrijk Texel is in de maritieme geschiedenis. Grote delen van het schip zijn door de stroming bloot komen te liggen, inmiddels is er niets meer van over. Opgedoken spullen zijn te zien in Kaap Skil en bij Het Open Boek. "De schatten van het Schervenwrak" is voor €19,95 te koop bij de boekhandels. Van Dijk signeert zaterdag vanaf 14.00 uur bij Nauta Boek.