Port
Het is inmiddels volop herfst. De wintertijd is ruim een week geleden ingegaan. Tijd voor klassieke dranken. Deze keer wil ik het hebben over port. Wat is port en waar komt het vandaan?
Welnu, port is een opgesterkte wijn afkomstig uit de Douro vallei gelegen in het noord-oosten van Portugal. De Douro is de rivier die bij de stad Oporto in de Atlantische oceaan uitmondt. Iedere andere zoete wijn, niet afkomstig uit deze vallei, mag dan ook niet de naam port of portwijn dragen. Wat is een opgesterkte wijn?
Een opgesterkte wijn is een wijn waar tijdens de gisting alcohol aan toegevoegd wordt ten einde het gistingsproces te stoppen. Gistcellen sterven namelijk af bij een alcoholpercentage van ongeveer 15 procent, waardoor niet alle vergistbare suikers omgezet worden in alcohol en koolzuurgas. Het is hierdoor een van nature zoete wijn, wat zoveel wil zeggen dat er geen suiker aan toegevoegd wordt.
Net als bij "gewone" wijnen onderscheiden we bij port rode, witte en tegenwoordig zelfs ook rosé varianten. De rode port wordt onderverdeeld in twee hoofdgroepen, Ruby en Tawny. Hierbij is Ruby de jonge frisse en fruitige port met een frisse rode kleur, terwijl Tawny de variant is die langer gelagerd is waardoor de kleur iets meer naar rood-bruin neigt. Door de langere lagering is deze iets minder zoet dan de Ruby.
In tegenstelling tot de meeste wijnen is port bijna altijd een samengestelde wijn. Dat wil zoveel zeggen dat de wijn wordt opgemaakt van wijn afkomstig van diverse oogsten, lees jaargangen, dit om de smaak en kwaliteit jaarlijks zoveel mogelijk gelijk te laten zijn. Dit geldt voor alle varianten, behalve de zogenaamde jaargang port.
Een jaargang port wordt niet ieder jaar uitgebracht. De kwaliteit van de wijn moet dat jaar zodanig hoog zijn dat men het verantwoord vindt een port uit te brengen van uitsluitend één oogstjaar. Ook in de jaren dat er een jaargang port uitgebracht wordt kunnen we hierin verschillende soorten onderscheiden. Zo kennen we onder meer de LBV naast de Vintage.
De LBV, late bottled vintage, is een variant die zo'n 4 tot 6 jaar lagering achter de rug heeft. Door het late tijdstip van botteling zijn de meeste vaste bestanddelen van de wijn bezonken en gaan bij botteling niet mee in de fles. Hierdoor heeft deze port geen tot weinig depot, afzetting van vaste bestanddelen, in de fles.
De Vintage port wordt maximaal drie jaar op eikenhouten vaten gelagerd en dan gebotteld. De wijn is bij botteling nog niet uitontwikkeld. Verdere rijping vindt plaats op fles. Hierdoor ontstaat bij deze port zeer regelmatig een flinke laag depot of wijnsteen.
Ten slotte kennen we ook nog de Aged Tawny. Dit is een blend van diverse jaargangen. Bij deze port wordt de gemiddelde leeftijd van de wijn op de fles vermeld, bijvoorbeeld tien, twintig jaar of soms zelfs nog ouder.
Port is zeer geschikt om als aperitief te drinken, maar doet het ook als digestief uitstekend, bijvoorbeeld bij een heerlijk kaasplankje.
Jan de Wit