Plan duurzame Texelse drinkwaterproductie
Een eigen energieneutrale drinkwatervoorziening voor Texel. De haalbaarheid wordt momenteel onderzocht door TexNEW (Texel New Energie & Water).
Initiatiefnemers zijn Texelaar en D'66-raadslid Astrid van de Wetering en prof. dr. Barend Thijsse, emeritus hoogleraar Materiaalkunde aan de Technische Universiteit in Delft en achterkleinzoon van Jac. P. Thijsse. Van de Wetering: "Als Texel willen we zoveel mogelijk duurzaam en zelfvoorzienend zijn, ook op het gebied van drinkwater." Haar partij kwam, naar aanleiding van een breuk in een zinker naar Texel in 2013 met een motie om de productie van drinkwater uit zee te onderzoeken. De raad stemde in. De uitkomst van het onderzoek door TNO was toen dat de methode van Membraandestillatie (Memstill®), een techniek die membraanscheiding combineert met destillatie, te kostbaar is voor Texel. Na deze uitkomst liet het PWN een nieuwe drinkwaterleiding door het Marsdiep boren, een operatie van €10 miljoen. Maar het idee van een eigen drinkwatervoorziening liet Van de Wetering niet los. Toen ze twee jaar geleden bij toeval Barend Thijsse ontmoette, vroeg ze zijn hulp. De twee besloten het idee samen uit te werken. Thijsse: "Ik heb altijd iets met Texel gehad en het idee spreekt me erg aan. Nu ik met emeritaat ben, heb ik er meer tijd voor."
De twee pakten het voortvarend aan. Ze klopten onder meer aan bij het NIOZ, dat hun plannen met interesse aanhoorde, ook met het oog op de mogelijkheid voor een onderzoeksprogramma. Als TexNEW met een goed doortimmerd plan komt, is het NIOZ bereid te faciliteren. Denk aan kennis, onderzoek en de bouw van een proefopstelling bij het instituut. Ze spraken ook met specialisten van Watercampus Wetsus, centrum voor duurzame watertechniek, in Leeuwarden. Het netwerk breidt zich steeds verder uit. "Veel goodwill, hulp en toezeggingen zijn onze kant opgekomen."
Basisidee voor de ontziltingsinstallatie is dat zout water onder grote druk door een membraan (filter) wordt geperst. Dit kost veel energie, die duurzaam moet worden geproduceerd. Zonnepanelen zijn een belangrijke leverancier, maar in de winter leveren die weinig op. Beoogde extra energiebron is omgekeerde elektrodialyse (RED), waarbij elektriciteit wordt opgewekt door zoet en zout water te mengen. Hiervoor loopt een proef op de Afsluitdijk. Bijkomend voordeel is dat zeewater in het voortraject naar het membraanfilter bij dit proces al deels wordt ontzilt, zodat het filteren minder energie vergt. Idee is ook om energie deels op te slaan in duurzame batterijen, daarover wordt gesproken met AquaBattery Leiderdorp. Daarnaast lopen tal van gesprekken met nationale en internationale partijen. Van de Wetering en Thijsse hopen de pilotinstallatie binnen een jaar of drie te kunnen starten. Met als doel een grote ontziltingsinstallatie voor Texel, maar met de studie kunnen ook andere eilanden en kustgebieden hun voordeel doen.
Voor het zover is moeten nog veel hobbels worden genomen. Grote uitdaging is bijvoorbeeld de koppeling van verschillende technieken. En dan zijn er de kosten. Met de pilot is €2,5 miljoen gemoeid. Het begin is er, om de haalbaarheid te onderzoeken stelt het Texelfonds €1000,- beschikbaar. Op het totaal bescheiden, maar belangrijk om andere partijen, zoals het Waddenfonds, over de streep te krijgen. Thijsse raamt de productiekosten van een kuub ontzilt water op €3,- à €4,-. Duurder dan de reguliere productie, maar goedkoper dan via Memstill®. Van de Wetering: "Bedenk dat de aanleg van een tweede leiding via gestuurde boring ook duur is." PWN volgt het met interesse.