Voorkomen afgraven aardkundig erfgoed
In de afgelopen decennia zijn meerdere malen archeologische waardevolle terreinen zonder toestemming vooraf of archeologisch onderzoek afgegraven. Herstel van de oorspronkelijke waarde is er dan niet meer bij. Hoe is dit in de toekomst te voorkomen?, vraagt D66 het college.
Bij alle terreinen die een archeologische status kennen maar geen archeologisch Rijksmonument zijn, is de gemeente het bevoegd gezag en kan op last van de Erfgoedwet en het Bestemmingsplan handhaven. Het Rijk heeft deze bevoegdheid voor de rijksmonumenten. Texel kent geen provinciale archeologische monumenten. De provincie heeft op Texel hiervoor geen handhavende taak, deze ligt bij de gemeente.
De oplossing kan volgens b en w worden gezocht in het adequaat informeren en adviseren van eigenaren en pachters. Daarnaast kan de advisering van ontwikkelaars en initiatiefnemers voor bodemroerende activiteiten worden verbeterd door de keten van archeologische monumentenzorg te stroomlijnen. Ook kunnen initiatiefnemers worden gewezen op bepalingen in het bestemminsplan en andere lokale wetgeving. Dit wordt samengevat in de nieuwe beleidsnota De Reede van Texel.
Sinds juli 2016 worden vooruitlopend op deze integrale werkwijze Archeologische Quick Scans vervaardigd waarbij snel de belangrijkste gegevens op tafel komen en een advies voor een bepaald terrein wordt uitgebracht. Hiermee wordt het risico dat archeologisch terreinen ongezien verloren gaan, aanzienlijk verkleind. Het terugbrengen van beschadigde of volledig verwijderde archeologische monumenten in oorspronkelijke staat is niet mogelijk. Wellicht kan de landschappelijke beleving worden herschapen, de schade is echter onomkeerbaar.
Een belangrijk deel van Texel is aangewezen als aardkundig monument. Hier is de gemeente geen bevoegd gezag. Het gemeentelijk toezicht zou voor die anderen een oog- en oorfunctie moeten vervullen. Het college wil hier vanaf 2018 invulling aan te geven.