Beeld vanaf de bunker bij Texla, nu nog grotendeels onder het zand. Binnenkort wordt de toegang open gegraven.
Beeld vanaf de bunker bij Texla, nu nog grotendeels onder het zand. Binnenkort wordt de toegang open gegraven. Foto: Gerard Timmerman

Bunkers bij Texla verwisselen van eigenaar

Een paar stukken beton die uit het gras op de heuvel steken en nog wat betonnen bouwsels er omheen. Restanten van wat ooit was Wilderstandsnest 21 H., de Bataillonsgefechtstand van het Georg. Infanterie Bataljon 822.

Oorspronkelijk bestond dit bunkercomplex aan weerszijden van de Kogerweg nabij Texla en hoeve Buitenlust uit 49 bunkers. Daarvan zijn er 47 kort na de Tweede Wereldoorlog gesloopt, alleen de grote voormalige telefoonverbindingsbunker (Nachrichtenstand für Netzknotenpunkte) die al tientallen jaren grotendeels met grond is afgedekt, de paardenstal aan de rand van het weiland en een kleine bunker voor kabelhaspels bleven staan. Onlangs verwisselde het terrein van eigendom, de nieuwe eigenaar gaat de paardenstal opknappen en wil de ingang van de bunker over enige tijd open laten graven. Het is niet waarschijnlijk dat er spectaculaire verrassingen tevoorschijn zullen komen, een jaar of vijf geleden is de bunker bezocht door "plunderaars" van de overkant. Het is vooralsnog niet de bedoeling dat de bunker openbaar toegankelijk wordt.

Vanuit historisch oogpunt is het wel een bijzonder interessante plek, ook in verhouding tot de andere 180 tot 200 bunkers die er verspreid over Texel nog zijn. Overgebleven van de 500 tot 700 bunkers die de Duitsers onder Hitler hier als onderdeel van de Atlantikwall (Atlantische Muur) bouwden in de Tweede Wereldoorlog. "De Georgische Muiterij op Texel", het vorig jaar verschenen boek van Serge Blom en Rolf Winter dat de gebeurtenissen, april-mei 1945 beschrijft, wijdt er een apart hoofdstuk aan. "Bij een geallieerde aanval op Stützpunktgruppe Texel zou vanuit dit complex de staf van het op Texel gelegerde Georgische infanteriebataljone de gevechtsacties aansturen. De grootste, met aarde overdekte telefoonbunker was een essentieel onderdeel van de Bataillonsgefechtsstand. Vanuit deze bunker kon met alle Wilderstandsnesten en Stützpunkte (bunkers die verspreid lagen over Texel) verbinding worden gemaakt. Villa Texla was het Officzierskasino, de officiersmess van het bataljon. In deze villa bevonden zich tevens de werkkamers van de Inselkommandanture, Bataillonskommandeur Major Klaus Breitner hield er kantoor. De bunkers en veldversterkingen waren omsloten door een mijnenveld, prikkeldraadversperringen en een met water gevulde antitankgracht. De hoofdingang van het complex bevond zich ter hoogte van de T-splintsing van de Kogerweg en de Georgiëweg." Zoals bekend kwam er geen geallieerde aanval, maar waren het de Georgiërs die in de nacht van 5 op 6 april in opstand kwamen tegen de Duitsers. Een strijd met een bloedige afloop en die veel slachtoffers eiste aan Georgische en Duitse zijde en onder de Texelse bevolking. De meeste bunkers bij Texla zijn inmiddels verdwenen, veel puin zit nog in de grond, wat deze paar hectare land ongeschikt maakt voor akkerbouw. De belangstelling voor oorlogserfgoed is de laatste decennia toegenomen, net als de kennis. Enkele jaren geleden ontstond het plan om er een toeristische attractie van te maken. Luchtvaartmuseum Texel (LOMT) heeft samen met partners op de Friese Waddeneilanden een projectplan laten opstellen om de Atlantikwall als bijzonder en waardevol erfgoed onder de aandacht te brengen. Waar dit op de andere eilanden inmiddels wel van de grond is, zijn op Texel nog weinig vorderingen gemaakt. Een groep Texelse geïnteresseerden wisselt onder de naam Atlantikwall Texel informatie uit en werkt samen met LOMT.