Boris van der Ham spreekt zijn Rede van Texel uit in het Zeemanskerkje.
Boris van der Ham spreekt zijn Rede van Texel uit in het Zeemanskerkje. Foto: Gerard Timmerman

Van der Ham bij Rede van Texel: "Eiland in oceaan van onzekerheid"

"Voor snelle oplossingen heb je regionale voortrekkers nodig, in plaats van slome internationale afspraken." Een statement van Boris van der Ham, gemaakt tijdens de "Rede van Texel", die hij woensdagmiddag uitsprak in het Zeemanskerkje.

Van der Ham zat lange tijd in de Tweede Kamer, is publicist en bekleedt bestuurlijke functies. Zo is hij nu voorzitter van het Humanistisch Verbond, de vereniging die atheïsten, humanisten, agnosten en vrijzinnigen verbindt. Hij zocht verbanden tussen Texel, humanisme en andere mondiale kwesties. Zo refereerde hij aan de tijd van Michiel de Ruyter. "Het zijn van atheïst was toen een kapitaal vergrijp. Nu nog zijn er helaas nog landen waar op atheïsme de doodstraf staat." Eén van zijn stellingen was dat internationale afspraken niet worden nageleefd. Op het gebied van milieu, mensenrechten en andere zaken. "De internationale gemeenschap heeft geen mogelijkheden om internationale afspraken af te dwingen." Hij omschreef deze tijd als een "oceaan van chaos", met tanend geloof in internationale oplossingen, cynisme en zelfs verzet. Waar oude verbanden afbreken, ziet hij er nieuwe ontstaan. "Niet op landelijk, maar coalities op regionaal niveau." Denkbeeldige eilanden. "Die hebben we nodig voor het afbakenen van experimenten en kunnen de start zijn van innovaties die later mondiaal worden overgenomen." Veerboot Texelstroom waarmee hij naar Texel was gekomen, noemde hij een mooi voorbeeld van duurzame innovatie.

Van der Ham pleitte voor meer lokale autonomie, waarbij de identiteit van streken meer moet worden omarmd. "Mensen worstelen met hun identiteit. We moeten mensen meer erkennen in hun uniekheid, ze moeten meer ruimte krijgen om hun identiteit te uiten." Hij refereerde aan zijn eerste ontmoeting op Texel. "We gingen op schoolreisje naar Texel. Over een eiland had ik een romantisch idee, met palmbomen en zo." Die zag hij niet, wel zeehonden en een visafslag. Met terugwerkende kracht constateerde hij dat het schoolreisje en de overtocht met de boot een bijdrage had geleverd aan de vorming van zijn identiteit. Zijn volgende bevinding sloot aan bij recent onderzoek waaruit blijkt dat de jeugd hier minder gelukkig is. "In het onderwijs is te weinig aandacht voor persoonlijke vorming. Geschiedenis en burgerschap moeten meer ruimte krijgen. In deze oceaan van onzekerheid is er juist de noodzaak om ordening en kanalisering. Leraren worstelen hoe ze hier mee om moeten gaan."