Texelse eendenkooien in oude luister hersteld
Alle vangpijpen in oude luister hersteld, met de hand gevlochten nieuwe rieten schermen langs de vangpijpen en uitgebaggerde en vrijgemaakte watergangen.
In een notendop de renovatiewerkzaamheden die Natuurmonumenten sinds 2015 aan de drie eendenkooien bij Spang, Zuid-Haffel en Westergeest heeft laten uitvoeren. Zaterdag werden de eendenkooien officieel heropend. VVV-directeur Frank Spooren deed dat bij de gerenoveerde eendenkooi van Spang.
Een hoop werkzaamheden werden uitgevoerd door vrijwilligers. Zij werden tijdens de heropening in het zonnetje gezet. Eric Menkveld van Natuurmonumenten liet weten dat de vrijwilligers bij elkaar zo'n vijftienhonderd uur in het opknappen van de eendenkooien hebben gestoken. Er ging onder meer tijd zitten in het maken van de nieuwe rieten schermen langs de vangpijpen van de kooien. Het riet werd in bundels aan elkaar geknoopt. Dankzij een handigheidje van Roel Terpstra ging dat op soepele wijze. Tatenhove uit Oudeschild verzorgde het machinale werk.
Het opknappen van de drie eendenkooien was onderdeel van een groot project waarbij 24 en de 29 overbleven eendenkooien in het Waddengebied zijn hersteld. Dat kostte in totaal €2,8 miljoen, waarvan €2,3 miljoen uit het Waddenfonds. De rest kwam bij de provincies Noord-Holland, Friesland en Groningen en Natuurmonumenten vandaan. Voor de eendenkooien op Texel was €263.000,- beschikbaar.
Tijdens de heropening werd stilgestaan bij eendenkooien als levend erfgoed uit voorgaande eeuwen. De kooien waren vroeger van belang om aan voedsel te komen. Tegenwoordig is eend een delicatesse, vroeger prijkte het als dagelijkse kost op de menukaart. Volgens een fotoboek en CD die Louise van der Sluis en Marc Plomp voor Natuurmonumenten maakten, is er al in de zeventiende eeuw sprake van de eendenkooien op Spang. Zuid-Haffel en Westergeest (ook wel bekend als de eendenkooi van de Dames Dijt).
Sinds 1943, 1986 en 1992 zijn deze 1,5 hectare grote kooien in handen van Natuurmonumenten. Texel kent ook een vierde eendenkooi; dat is de Korverskooi nabij De Koog die sinds 1960 eigendom is van Staatsbosbeheer. Deze kooi en de kooi aan Westergeest zijn nog steeds in gebruik. Korverskooi voor het vangen en ringen van zangvogels en Westergeest voor kooi-eend die naar restaurants gaat. De kooi van Zuid-Haffel is geheel voor de natuur beschikbaar gesteld.
De eendenkooi op Spang, gelegen aan Dijksmanshuizen, is elke zaterdag van 10:30 uur tot 14.30 uur geopend voor bezoek. Vrijwilligers geven dan rondleidingen om te laten zien hoe de kooiker en zijn hond vroeger in alle behoedzaamheid wilde eenden in de vangpijpen lokten, waarna de eenden in een vanghok belandden en vervolgens letterlijk "de pijp uit gingen".
Volgens het fotoboek zijn eendenkooien tegenwoordig belangrijke verblijfplaatsen voor vogels. Het is er rustig en vogels kunnen er goed aan insecten komen. Het hout dat de afgelopen maanden tijdens de renovatie is gesnoeid, is ligt gestapeld op de terreinen, zodat dat weer aanlokkelijke plekken voor insecten zijn. In de eendenkooi van Spang groeit ook het zeldzame zwartmoeskervel.
Door de renovatie kunnen de 24 opgeknapte eendenkooien in het Waddengebied er weer een tijd tegen. Volgens Natuurmonumenten blijven ze zo bewaard voor de toekomst en kan de kennis over het beheer en onderhoud worden doorgeven aan nieuwe vrijwilligers. "Het waren vroeger de eenmansbedrijfjes die met geheimzinnigheid waren omringd en hun sporen hebben nagelaten."