Zorgen over grotere druk op vrijwilligers
Texel mag zich rijk rekenen met veel vrijwilligers, maar er is ook reden tot zorg: De steeds grotere druk op vrijwilligers. "Vrijwillige inzet kan niet van bovenaf worden opgelegd."
Die zorg uitte Brigitte Hollands, directeur van Texels Welzijn op de Dag van de Texelse Vrijwilligers, zaterdag in De Kiekendief. Op Texel zijn duizenden vrijwilligers actief, binnen allerlei verenigingen, organisaties, als mantelzorger of op andere wijze. Bij een inventarisatie in 2010 kwam men zelfs op ruim 6000.
Hollands signaleert dat in een tijd dat de overheid zich op allerlei gebieden terugtrekt, in bepaalde sectoren beroepskrachten steeds vaker worden vervangen door vrijwilligers. En dat vrijwillige inzet soms leidt tot verdringing van betaalde arbeid. "Maar vrijwilligers kunnen geen onbetaalde professionals zijn. Zij beschikken niet over dezelfde deskundigheid en worden daarmee overvraagd. We weten dat vrijwilligers in hoge mate bereid zijn zich in te zetten, maar moeten ons tegelijk realiseren dat die vrijwillige inzet een grens kent. De overheid stimuleert langer thuis wonen, maar bezuinigt op de professionele zorg die dit langer thuis wonen moet ondersteunen. Het grote beroep dat daardoor op de omgeving wordt gedaan, overschrijdt soms de capaciteit en grenzen van de vrijwilliger. Vrijwillige inzet kan niet van bovenaf worden opgelegd. De essentie van vrijwilligheid is dat mensen vanuit zichzelf, vanuit hun eigen motivatie, inzetten voor anderen of voor de samenleving. De overheid mag gerust een beroep doen op vrijwillige inzet, maar mag deze niet afdwingen. Op het moment dat het dwang wordt, gaan mensen afhaken. Als de overheid een beroep wil doen op meer vrijwillige inzet, dient zij de eigen aard van deze inzet te respecteren."
Bedreigingen
Als voorbeeld van waar de individuele vrijwilliger steeds meer druk ervaart noemt Hollands vrijwillige inzet ten behoeve van kwetsbare mensen. "Want als de vrijwilliger niet gaat wandelen met haar vroegere buurvrouw die nu in de Gollards woont, komt deze buurvrouw gewoon niet meer naar buiten. De ruimte voor deze en veel andere activiteiten, die juist direct raken aan het welzijn van mensen, is inmiddels volledig wegbezuinigd. Overigens ook tot verdriet van professionals in de zorg, onderwijs, etc."
Andere bedreigingen voor de vrijwillige inzet zijn het opschroeven van de pensioenleeftijd en de vergrijzing, waardoor het aantal zorgbehoevenden toeneemt. Vergrijzing is overigens ook een kans, omdat ouderen vaker langer actief zijn en meer vrije tijd hebben. Maar in de huidige samenleving hebben vaak beide partners een baan, in combinatie met gezin, mantelzorg, etc. en is weinig ruimte voor extra vrijwillige inzet.