Van Bultrug tot Dooiemanskuul
Een birdie op de Bultrug of een bogey op Het Knien. Waar dit over gaat? Wie antwoord wil op de deze vraag, doet er goed aan "Golf op Texel" te lezen. Het boek dat Jan Heemskerk schreef, geeft inzicht in de historie en achtergrond van de plekken op het eiland waar de 18 holes van golfbaan De Texelse naar zijn vernoemd.
Het boek heet dan wel "Golf op Texel", maar het gaat eigenlijk amper over golf. Hoogstens over het gevoel dat zich van golfers meester kan maken op de baan, zoals bij hole 5 Loodsmansduin. Verwoord in een limerick: "Je afslag is waarlijk het snoodst - en dus je beloning het grootst - als je over de kruin aan het Loodsmansduin je balletje safe binnenloodst." Zoals de oud journalist, columnist, oud-hoofdredacteur van Playboy en golfliefhebber Heemskerk er over elke hole eentje schreef. De Cocksdorper was nauw betrokken bij de invulling en uitstraling van de tweede negen holes. Hij bedacht de Texelse namen van alle holes en de limericks op de afslagborden en dankzij zijn inbreng is hole 13 een "blinde" hole geworden.
Op zo'n golfbaan waar holes namen hebben zoals de IJzeren Kaap, Het Juttertje, Vlakte van Kerken, Dooiemanskuul en anderen, dan kan een Texelaar zich daar nog wel wat van voorstellen. Maar voor een buitenstaander heb je wel wat uit te leggen. "Het zal wel enige tijd duren voor die namen de wereldwijde roem hebben verworven van The Road Hole op St. Andrews of The Postage Stamp van Royal Troon, maar het begin is er", geeft Heemskerk een aanzet met zijn boek.
Heemskerk dook voor zijn schrijfsels diep in de historie. Zoals over Nicolas de Cock, de beroemde inpolderaar van Eierland naar wie de eerste hole is vernoemd. Beschreven wordt hoe voor het spitwerk 1500 polderjongens worden geronseld. De vereisten waren eenvoudig: sterk zijn, goed kunnen spitten en verder niet lullen. De putjongens kwamen overal vandaan. "De oude Texelaars hadden nooit veel opgehad met die buitengebieden en misschien lag het harde werken niet in hun aard. "Zoo lui als de Spanjaarden", schreef Pieter van Cuyck al in 1789 over de Texelaars. Na de inpoldering kwamen ook de boeren van heinde en ver. Zoals het echtpaar Krul-Langeveld uit Usquert, van wie een fraaie foto in het boek. "Niets kan beter het karakter van Eierland en De Cocksdorp beschrijven dan deze foto van de pronte boerin en de kromgewerkte landman."
Kijkend naar het gladgeschoren gras van Hole 2 vergt het enige verbeeldingskracht om er een bultrug in te onderscheiden. Geïnspireerd op de gebeurtenis op 12-12-2012, niet het door de Maya's aangekondigde einde der tijden, maar de stranding van Johanna de Bultrug op de Razende Bol. "Deze bultrug is een herinnering en waarschuwt hier de dwalende golfer: blijf op de juiste koers." Heemskerk omschrijft de gebeurtenissen rond het drama tot in detail, al is de levensgrote penis van de kort daarop gestrande potvis geen kleinigheid.
Verder naar Hole 3, Krom Reèggie. Een verwijzing naar de bocht in het tracée. Het brengt Heemskerk al snel op een kritische omschrijving van Pieter van Cuyck over de Texelse vrouwen. Die rept over "wezenlijke schoonheden, zoo wel blonden als bruinetten", maar "jammer is het maar, dat er zoo veele scheeve meisjes zijn". Heemskerk heeft een andere kijk op de dames: "Ik verklaar plechtig dat ik alleen maar mooie rechte Texelse vrouwen ken." Om zijn gelijk te halen een foto van miss Texel. Niet Bea 167, de best geuierde vaars, maar Antoinette van Rossum, die op haar zestiende tot miss Noord-Holland werd gekroond.
Het gaat hier te ver om alle 18 holes diepgaand te beschrijven, maar ze zijn beslist het lezen waard. Leerzaam ook. Zoals de stoomcursus helmplanten die Heemskerk bij Hole 15 De Lange Dam optekent uit de mond van oud-boswachter Piet Postma. Die ook vertelt dat de uitkeringstrekkers die 's winters werden ingeschakeld er met de pet naar gooiden. "De helft was aan het konijnen stropen of op het strand om te kijken of er wat te jutten was."
Het boek is rijk en fraai geïllustreerd, in veel foto's herkennen we de meestershand van René Pop. Gedrukt bij Langeveld & de Rooy, te koop voor €25,- in de boekhandels.