"We moeten met elkaar het eiland maken"
"Ik ben nu bijna een jaar op Texel, maar het voelt alsof ik hier al veel langer zit." Dat hij met zóveel verschillende zaken te maken zou krijgen, was toch wel een verrassing voor burgemeester Michiel Uitdehaag.
Na zijn installatie op 21 januari 2016 trokken de onderwerpen, dossiers en andere bezigheden in sneltreinvaart aan hem voorbij. "Ik had taken waarvan ik vooraf niet had beseft dat ze bij het burgemeestersambt horen. Zoals voorzitter van de KNRM en hoofdstrandvonder. En voorzitter van het bestuur van OSG De Hogeberg. Die laatste functie heeft de meeste tijd van mij gevergd."
Hij vertelt het met een glimlach, maar ook met enige zorg. Zo viel hij na zijn installatie in de discussie over de fusie van OSG De Hogeberg met Scholen aan Zee uit Den Helder. Een samenwerking die afketste. Maar daarmee is de discussie over de toekomst niet voorbij, zo moet de school onder meer anticiperen op de daling van het aantal leerlingen. Ander vraagstuk is de bestuursstructuur. "Je kunt je afvragen of het verstandig is om als college van b en w ook het schoolbestuur te zijn, laat staan voorzitter. Uiteraard doen we onze uiterste best, maar als wethouders en burgemeester zijn we niet geselecteerd om een school aan te sturen. Bovendien: ik heb ook veel andere petten. Als ik op de school iets zou willen doen met openbare orde, een onderwerp dat ik als burgemeester in mijn portefeuille heb, dan moet ik daar eigenlijk als onafhankelijke over kunnen spreken, dus niet als voorzitter van het schoolbestuur." Een uitdagend dossier en één van de vele zaken waarmee hij als burgemeester te maken kreeg.
"In november heb ik elke dag bijgehouden wat ik deed en daarover een tweet verstuurd. Als ik dat teruglees, dan is dat toch wel een enorme verscheidenheid. Van felicitaties bij een zestigjarig huwelijk tot droeve omstandigheden, een lintje uitreiken, een gesprek over openbare orde, een opgedoken japon en elke maand een raadsvergadering. Een breed scala, heel veel leuke dingen en allemaal zaken die weer andere kwaliteiten en vaardigheden vragen." Over de invulling van zijn werk spreekt hij wel eens binnen het genootschap van burgemeesters. "Ik zou iedereen die bepaald werk doet willen adviseren: blijf dicht bij jezelf, als je er een trucje van moet maken, dan werkt dat niet. Doe de dingen waarvan je zelf denkt: dat kan ik goed en vind ik leuk."
Ook een jaar van inburgering, waarin hij bijna aan het eind is van zijn tournee over het eiland. Daarbij sprak hij met tal van organisaties, van ondernemers van TOP tot mantelzorgers en van natuurverenigingen en agrariërs tot dorpscommissies. "Er gebeurt hier veel, om de economie draaiende te houden en ook op het maatschappelijke vlak wordt hard gewerkt op het eiland. Ik denk dat tachtig tot negentig procent van wat hier gebeurt door de Texelaars wordt gedaan, ook het merendeel van de evenementen. Ik kom veel mensen in verschillende organisaties tegen, maar ze kunnen de dingen aardig scheiden. Ik sluit af met een ronde langs de kerkgenootschappen. Erg leuk, men kon zich niet herinneren dat zoiets hier eerder was gebeurd en hebben eigenlijk allemaal positief op de uitnodiging gereageerd. Op basisscholen de Bruinvis en de Fontein heb ik lessen gegeven over respect, in de sport, in de samenleving, voor ouders, etc. Je moet kinderen niet onderschatten, ze denken er best over na. Tijdens zo'n tournee leer je veel mensen kennen. Er liggen een aantal gevoeligheden en die probeer ik te snappen. En leer ik om, zoals ze hier zeggen, te zien hoe de hazen lopen."
Politieke besluiten zijn niet altijd onomstreden. Zoals die van de raad over de besteding van gelden van het parkeervignet en de innovatieve bedden, wat leidde tot felle kritiek vanuit maatschappelijk organisaties. "Uiteindelijk is het aan de raad om keuzes te maken. De politiek moet kiezen, anders zou die overbodig zijn. Als burgemeester speel ik daar in beginsel geen rol in. Raad en wethouders zijn primair bezig met politiek, ik meer met het proces en de algehele lijnen. Ik daag partijen en organisaties uit om het debat te voeren. Tijdens de raadsvergadering van vorige week heb ik wel gezegd dat we als politiek een debat zouden moeten voeren om sommige dingen te voorkomen. Het is belangrijk dat we met elkaar in gesprek blijven, want we moeten samen het eiland maken.
Als iemand die van buiten het eiland komt, durf ik wel te stellen dat er op Texel veel goed gaat en dat we met z'n allen veel in stand houden. De gemeente houdt heel wat voorzieningen overeind waar gemeenten elders al lang een punt achter hebben gezet. Je kunt best trots zijn op wat de gemeente voor de samenleving doet. Maar ik snap ook best dat als je hier al heel lang woont, je niet iedere dag bezig bent met wat andere gemeenten doen. Maar we moeten aan het eind van de rit wel een sluitende begroting hebben. En daarover is het laatste woord nu eenmaal aan de politiek."
Belangrijk met elkaar in gesprek te blijven, want we moeten samen het eiland maken
Uitdehaag is verrast door het grote initiatief. "Ondernemers zijn heel inventief. Er heerst hier een mentaliteit om dingen die anders niet zouden gebeuren zelf op te pakken. Ik kom mensen tegen die drie, vier verschillende soorten bedrijven hebben. Zo wordt er hier van alles georganiseerd, er zijn samenlevingen die heel wat minder ondernemend zijn."
Helaas ook initiatief bij het inbrekersgilde. "Die inbraken zijn heel vervelend, de politie is daar druk mee bezig en ik hoop dat ze de daders snel achter de celdeur hebben. Dat zo'n serie inbraken direct de krant haalt, zegt gelukkig ook dat het redelijk uitzonderlijk is. Als we naar de openbare orde kijken zitten we hier heel veilig, bewust of onbewust is dat ook onderdeel van de kwaliteit van het leven hier. Ook is het in afgelopen zomerseizoen in De Koog goed gegaan. Als het om drank- en drugsgebruik gaat, zijn de problemen hier niet groter, maar ook niet kleiner dan in de rest van Nederland. Dit blijft onze aandacht houden, drugs is een speerpunt. Er is dit jaar al een dealer opgepakt en veroordeeld en drie weken geleden is er nog eentje van z'n bed gelicht. Als burgemeester begin ik niets in mijn eentje. Belangrijk is dat als mensen iets weten, ze dat melden aan de politie. Dan kan ook via Meld Misdaad Anoniem. Dat maakt het werk voor de politie eenvoudiger, want die kunnen dan proberen ze op te pakken." Texelaars die aangifte willen doen, moeten dit nu nog digitaal doen. "Ik ben daarover in gesprek met de districtsleiding." Die zit tegenwoordig in Haarlem. "Een hele afstand. De landelijke opschaling van de politie is best een zorg, maar de districtschef heeft zeker aandacht voor Texel."
"Ik ben blij dat het bestuur besloten heeft het ziekenhuis in Den Helder in de hele breedte overeind te houden. Een belangrijke reden is dat de afstand van De Cocksdorp naar Alkmaar niet voldoet aan de normen voor aanrijdtijd. Positief is ook de beslissing om de wisseling van de diensten van de chauffeurs van de ambulance op Texel te laten plaatsvinden. Texel is wel een eiland, maar qua veiligheid moet het wel zoveel mogelijk lijken op de rest van Nederland. Met twee ambulances kunnen we het hier gemiddeld goed redden, al moeten we in de zomer wel de vinger aan de pols houden. Als het echt nodig of spannend is, dan wordt de traumaheli ingevlogen. Dat geldt ook voor de brandweer. In geval van nood krijgen we hulp van de overkant."
Veiligheid hebben mensen deels ook zelf in de hand, doelt de burgemeester onder meer op gedrag in het verkeer. Menig ongeval is te wijten aan te hoge snelheid. "Je kunt als politie wel controleren op snelheden, maar mensen moeten ook nadenken over hun eigen verantwoordelijkheid."
Wat ziet hij als een bedreiging voor Texel? "De komende tijd neemt de groep tussen 18 en 67 jaar, de beroepsbevolking, in aantal af. Het is een uitdaging om te kijken hoe we onze voorzieningen, bedrijven en evenementen overeind gaan houden. Hoe houden we het eiland leefbaar en werkbaar en kunnen we ook onze gasten goed blijven bedienen. Want als we te weinig handen hebben, dan laat het zich raden hoe dat zal gaan. Hoe we dat handen en voeten gaan geven, is een interessante vraag om de komende tien jaar aan te gaan werken. Daar hoort ook een voorziening als een middelbare school bij. Nu nog 850 leerlingen en we denken in 2025 nog 600. Dus we moeten ook nadenken hoe we een brede school overeind gaan houden."
Bijna een jaar in functie op Texel, maakt Michiel Uitdehaag aan de gesprekstafel een ontspannen indruk. Makkelijk te benaderen. "Dat past wel bij mij. Op straat en in de winkel word ik wel aangesproken. Ook over allerlei zaken. Als het echt spannend is, dan maak ik een afspraak. Maar het moet ook duidelijk zijn dat ik niet allerlei vraagstukken kan oplossen. Ik ga mij bijvoorbeeld niet bemoeien met zaken die in de portefeuille van een wethouder zitten. Ook praktisch gezien kan ik niet alles oppakken. Dan zou mijn agenda overlopen."
Hij, en partner André, hebben hun draai hier helemaal gevonden. "We hebben het hier beiden ontzettend naar onze zin."
Gerard Timmerman
