"Tapijt als de resten van een Rembrandt"
"Alsof je de resten van een schilderij van Rembrandt voor je op tafel hebt liggen".
Dat zeggen wetenschappers Ebeltje Hartkamp-Jonxis en Hillie Smit over de fragmenten van het Oosterse tapijt, dat is opgedoken uit het zogeheten Palmhoutwrak, hetzelfde wrak waarin de beroemde jurk werd aangetroffen. Het tapijt werd maandag gepresenteerd bij de opening van de tentoonstelling "Duiken in Details" in Kaap Skil. De twee onderzoekers werden "lyrisch" toen zij het tapijt onder ogen kregen en het eerste onderzoek deden. Overigens is de staat waarin het tapijt verkeert lang niet zo goed als de jurk die tevoorschijn kwam uit het zeventiende eeuwse wrak.
Bij het Palmhoutwrak in de Waddenzee werden door duikers van Duikclub Texel delen van een oosters tapijt gevonden. De tapijtfragmenten zijn tot half februari 2017 te bewonderen in Kaap Skil, in de vandaag geopende tentoonstelling 'Duiken in Details'.
Het exotische tapijt laat bloemdessins en dieren zien, waaronder een indrukwekkende leeuw die een koe aanvalt. Kunsthistorici Hartkamp en Smit hebben, in samenwerking met het RKD - Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis, een eerste inventariserend onderzoek uitgevoerd naar het materiaal, de weef- en knooptechniek, kleuren en motieven van de dertien tapijtfragmenten. Zij achten het mogelijk dat het tapijt is vervaardigd in Lahore, de Pakistaanse stad gelegen aan de grens met India, en stamt uit het tweede kwart van de zeventiende eeuw. Dit wordt bevestigd door prof. dr. Maarten van Bommel van de Universiteit van Amsterdam, gespecialiseerd in materiaaltechniek. "We hebben een analyse van de kleurstof gedaan, het rood bleek afkomstig van lacca lacca, afkomstig uit India en omstreken. Heel apart, want die kleurstof werd in Europa niet gebruikt voor textiel. Dit zegt iets over de herkomst." Van Bommel presenteerde de stand van zaken met betrekking tot het onderzoek.
Hoewel oosterse tapijten met exotische motieven zeer in trek waren in de Gouden Eeuw zijn er nauwelijks tapijten met soortgelijke dierfiguren uit die tijd bewaard gebleven. Net als de eerder gepresenteerde objecten bevestigt ook deze tapijtvondst opnieuw het unieke karakter van de lading van het Palmhoutwrak. Na half februari zijn de tapijtfragmenten voorlopig niet meer zichtbaar voor publiek. Ze worden verder onderzocht en overgebracht naar Huis van Hilde in Castricum, het archeologiecentrum van provincie Noord-Holland.
De tentoonstelling Duiken in Details neemt de bezoeker mee in de zoektocht van de onderzoekers naar antwoorden op de vele vragen die zijn gerezen door de vondst van het Palmhoutwrak. Zo sprak Herman Pleij eerder het vermoeden uit dat de jurk van koninklijke herkomst uit Engeland was. Maar uit nader onderzoek blijkt dat het Palmhoutwrak een ander schip betreft. Wat niet uitsluit dat de lading uit Engeland komt, een leren boekband bevat wel een embleem van het Engelse Koninklijk Huis.
"Er moet nog veel onderzoek worden verricht", vertelt Van Bommel. Daarbij worden verschillende onderzoekslijnen gevolgd. De resultaten uit het historisch, archeologisch en technisch onderzoek komen samen in de tentoonstelling die, naarmate het onderzoek vordert, verder zal worden aangevuld. Via een groot interactief informatiescherm en vitrines met wisselende objecten kunnen bezoekers van Kaap Skil volgen hoe alle puzzelstukjes samen het verhaal achter de herkomst van het schip en haar lading gaan vormen.