Sterren zijn beter te zien boven donker Texel
Over de nieuwe duurzame openbare verlichting is veel te doen geweest, ieder heeft daar wel een mening over. Belangrijke doelstelling was versterking van de kernwaarde nachtelijke duisternis. Nu de dagen korter worden, wordt het tijd om de blik omhoog te richten.
''De vallende sterren van de meteorenzwerm Perseïden waren zaterdagavond goed te zien vanaf Texel. Het was een redelijk heldere nacht met af en toe een wolk'', vertelt Pepijn Lijklema. Hij bracht de nacht door in De Slufter om dit jaarlijkse spektakel te aanschouwen. "Het was indrukwekkend om in alle rust en stilte zoveel vallende sterren te zien met de Melkweg als achtergrond.'' Rond 3.00 uur waren de meteoren het best te zien. "Op ongeveer de helft van de foto's stonden één of meerdere vallende sterren. Zelfs rond 5 uur 's ochtends zag ik plotseling nog een grote vlammende meteoor."
Lijklema bedacht het plan Texel te voorzien van duurzame openbare verlichting. "De lichtvervuiling is sinds de uitvoering van het lichtplan zichtbaar minder geworden. Met een SQM-waarde van 22.43 is De Slufter de donkerste plek die ik ooit heb gemeten. Het is daarmee misschien wel de donkerste plek van Nederland. Ik doe metingen voor het Nationaal Park Duinen van Texel, omdat we daarvan een internationaal erkend Dark Sky Park willen maken. Voor het donkerste moment wacht ik nog op een heldere nacht bij nieuwe maan." Al jaren strijden de omgeving van het IJsselmeer, de Veluwe en de Waddeneilanden om het donkerste plekje van Nederland. "Toch is het meer dan alleen een wedstrijd, astronomen ervaren lichthinder vaak als probleem voor het waarnemen van sterren", vertelt Lijklema. "In de grote steden mag je blij zijn als je vijftig sterren met het blote oog kan zien. Op Texel zijn op nachten zoals deze meer dan 4000 sterren te zien. Ik vind het mooi als toeristen enthousiast zeggen dat ze hier tenminste nog de Melkweg aan hun kinderen kunnen laten zien."
Sterrenkundige professor Cees de Jager: ''Je kunt het verschil wel zien, denk ik, al is het niet erg opvallend. Als sterrenkundige zeg ik 'prachtig'', als burger vind ik het af en toe een beetje donker. Ik heb een tijd op de Sterrenwacht in Utrecht gewoond. Tot 1956 kon je daar de sterren redelijk zien, daarna was het afgelopen. Ik herinner me de tijd van de Tweede Wereldoorlog, toen er geen straatverlichting was en alles hartstikke donker. Toen heb ik twee keer het zodiakaal licht gezien, een heel zwak schijnsel, veroorzaakt door de zon. Maar na de oorlog, toen het licht weer aanging, nooit meer. Ik was erbij betrokken toen ze jaren geleden op het eiland La Palma de Europese Sterrenwacht plaatsen. Toen hebben we het verzoek gedaan na tienen alle straat-, stadion en andere verlichting te doven. Daar hebben ze zich keurig aan gehouden.''
Wim Klein Breteler van Volksterrenwacht De Jager: ''Onze indruk is dat het sinds de nieuwe verlichting op Texel donkerder is geworden. Vanaf onze sterrenwacht bij Ecomare zien we altijd duidelijk de grote lichtkoepels boven de centra hangen, met als toppers Den Burg, de veerhaven en Den Helder. Die boven Den Burg leek ons in het voorjaar een stuk zwakker. Ongetwijfeld zal de sterrenhemel nu ook donkerder zijn geworden, maar met zekerheid is dit nu nog niet te zeggen. In het verleden hebben we geen metingen gedaan, we moeten dus op ons visueel geheugen afgaan. Zelf tel ik altijd hoeveel sterren er in een sterrenbeeld te zien zijn, als schatting van de donkere achtergrond. De zwakste sterren die ik op Texel bij echt helder weer met het blote oog nog kan zien, hebben een magnitude van 6. Deze zomer, op zeer donkere plaatsen in de Provence en in noord Spanje, heb ik daar speciaal ook op gelet, en ik kwam er niet hoger (=zwakker) uit. Zonder twijfel is Texel een bijzondere plek wat de donkere hemel betreft.''