Texelstroom markeert de grens van historie en toekomst
TESO kent een lange, bijzondere en roerige historie. Die begon in 1907, in de aanloop naar de oprichting van Texelse Eigen Stoomboot Onderneming. In meer dan een eeuw tijd is TESO een onmisbare schakel gebleken in de verbinding met de overkant. Een periode waarin het toerisme grote vormen aannam, de benodigde vervoerscapaciteit almaar groeide en nieuwe schepen groter en moderner werden. Deze pagina brengt die geschiedenis in beeld, maar ook de toekomst. De Texelstroom die zaterdag officieel wordt overgedragen is het vijftiende schip van TESO.
1907
24 februari: Een ingezonden brief in Texelse Courant over de hoge tarieven van Alkmaar Packet maakt de tongen los. De al langer sluimerende onvrede over de voorganger van TESO wordt een veelbesproken onderwerp.
19 april: Een groep notabele Texelaars belegt onder leiding van dokter Adriaan Wagemaker een bijeenkomst in café Den Burg. Centraal staat de vraag hoe om te gaan met de onvrede over Alkmaar Packet.
1 mei: Wagemaker, burgemeester Hiddingh, hoteleigenaar Flens, arts Over en notaris Dikkers overleggen met directeur P.J. Bosman van Alkmaar Packet. Hun eisen: de tarieven moet billijker worden, vee- en personenvervoer moeten worden gescheiden, er moet een nieuwe boot komen in de plaats van de fel bekritiseerde Kampioen en er moeten voldoende reddingsmiddelen aan boord komen.
TESO groeide in ruim een eeuw uit tot onmisbare schakel in verbinding met de overkant
23 mei: De notabelen komen opnieuw bijeen. Ze zijn het niet eens met de wijze waarop Bosman deels aan hun eisen tegemoet wil komen. Nieuw overleg levert niets op.
18 juni: Een historische vergadering. Wagemaker roept Texelaars op tot solidariteit en strijd om onder het juk van Bosman uit te komen. Hij stelt voor een eigen Texelse veerdienst op te richten. In de dorpen worden lokale commissies ingesteld om te lobbyen voor een eigen boot en er worden onder aanvoering van Wagemaker aandelen verkocht. De huisarts stelt voor de deur te wijzen aan mensen als die met Alkmaar Packet in plaats van de eigen Texelse boot komen.
15 augustus: De Baron Rengers wordt in de vaart gebracht. De boot wordt gehuurd van een rederij in Kampen en verzorgt vijf keer per dag een dienst. De boten Ada van Holland en Kampioen van Alkmaar Packet vervoeren nauwelijks passagiers meer.
6 december: De werf Hubertina in Haarlem krijgt opdracht voor 74 duizend gulden het eerste eigen schip van TESO te bouwen. Het wordt De Dageraad, een schroefstoomschip van 37,7 meter lang met een capaciteit van 356 passagiers en geen auto's.
1908
De Dageraad vaart op 4 augustus voor het eerst de haven van Oudeschild binnen. Zo'n beetje heel Texel is uitgelopen om de boot, die een dag later al meteen in de vaart gaat, te verwelkomen. De Dageraad staat symbool voor de onafhankelijkheid die Texel toont door een eigen veerdienst te exploiteren.
1926
De Marsdiep wordt als nieuwe hoofdboot in de vaart genomen. Het 40 meter lange schip, het tweede dat in opdracht van TESO wordt gebouwd, kan 600 passagiers en 4 auto's vervoeren. Door een bouwfout maakt het standaard een slagzij van tien graden. Dit euvel wordt nooit verholpen. De Marsdiep geniet net als De Dageraad een reputatie als goede ijsbreker en is tot 1956 in de vaart.
1934
De eerste Dokter Wagemaker komt in de vaart. Het 47,6 meter lange schip heeft een capaciteit van 1000 passagiers en 8 auto's.
1940
De Voorwaarts wordt in september aan de vloot toegevoegd. TESO koopt het 32 meter lange schip (300 passagiers en 4 auto's) voor een luttele veertigduizend gulden. De Voorwaarts was aanvankelijk gebouwd voor de Thames in Engeland, maar dat gaat door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog niet door. TESO houdt het schip tot 1967. In oktober 1940 wordt de Dokter Wagemaker door een bom getroffen. Een persoon komt om het leven, het voorschip raakt zwaar beschadigd.
1945
De Marsdiep zinkt op 10 april in haven van Oudeschild. Het schip is zwaar beschadigd geraakt door de beschieting van Den Burg een paar dagen eerder. Vijf dagen later wordt de Marsdiep gelicht en voor reparatie naar Den Helder gebracht. De Wagemaker wordt opnieuw geraakt als bij de steiger in Den Helder een bom valt. Het TESO-gebouw op de haven krijgt eveneens een voltreffer. Het raakt zwaar beschadigd en het kolenpakhuis gaat in vlammen op.
1947
TESO neemt de Zeemeeuw in dienst. Het 20 meter lange schip met een capaciteit van 90 passagiers verzorgt vanaf juni de zomerdiensten tussen De Cocksdorp en Vlieland. Er worden ook robbentochten mee gemaakt. In 1963 stopt TESO met de zomerdiensten, omdat zandbanken een belemmering worden. De robbentochten gaan nog even door, totdat in 1965 afscheid wordt genomen van de Zeemeeuw.
1952
De Dokter Wagemaker wordt met vijf meter verlengd. De stoomketel wordt door een dieselmotor vervangen en de hoeveelheid mee te nemen auto's verdubbelt van 8 naar 16 stuks. Met de verlenging hoopt TESO de toenemende groei van het toerisme tegemoet te komen. Achteraf blijkt de uitbreiding een druppel op een gloeiende plaat. In 1963 wordt de Dokter Wagemaker uit de vaart genomen.
1955
De nieuwe Dageraad komt in de vaart (tot 1965). Het 57 meter lange schip kan 1000 passagiers en 25 auto's aan boord nemen. In Oudeschild ontstaat bezorgdheid over de 'grote hoeveelheid auto's' die het dorp zullen aandoen.
1960
De nieuwe veerhaven, die wordt aangelegd door Rijkswaterstaat, verkort de vaartijd van drie kwartier naar twintig minuten. In hetzelfde jaar wordt het tweedehands veerschip Koningin Wilhelmina uit Zeeland in de vaart genomen. Er kunnen 750 passagiers en 40 auto's aan boord.
1962
De nieuwe veerhaven op 't Horntje wordt op 8 juni in gebruik genomen. De Dageraad, Dokter Wagemaker en Voorwaarts moeten de auto's, net als in Oudeschild, aan de zijkant laden. Het wachten is op de nieuwe veerboot en de nieuwe aanleginrichting.
1963
De nieuwe Marsdiep arriveert. Het is de eerste roll-on, roll-off ferry met een identieke voor- en achterkant, waardoor auto's niet meer aan de zijkant hoeven te worden geladen. De 68 meter lange Marsdiep kan 750 passagiers en 70 auto's vervoeren. Door vertraging in de aanleg van de nieuwe walinstallatie moet de Marsdiep eerst een tijdje langs de wal blijven liggen. Een alsnog aangebrachte auto-ingang aan de zijkant kan in de nieuwe veerhaven nauwelijks worden gebruikt. Pas in 1964 is de haveninstallatie klaar.
1966
De Texelstroom wordt in dienst gesteld. Het 68 meter lange zusterschip van de Marsdiep kan 750 passagiers en 70 auto's vervoeren. In 1991 neemt TESO afscheid van beide schepen, waarna die voor een tweede leven naar Malta vertrekken. Een paar jaar geleden zijn ze gesloopt.
1980
De 89 meter lange Molengat komt in de vaart. Het is het eerste dubbeldeks schip. Er kunnen 1200 passagiers en 190 auto's op. Door alle bezwaren is de walinstallatie nog niet aangepast, waardoor aanvankelijk alleen het onderdek kan worden gebruikt. Het duurt tot 1986 voordat ook op het tweede dek auto's kunnen worden vervoerd.
1990
De 110 meter lange Schulpengat wordt in gebruik genomen.
2005
De nieuwe Dokter Wagemaker wordt in gebruik genomen. Het schip heeft een lengte van 130 meter en een capaciteit van 1750 passagiers en 320 auto's, wordt op 1 juni door een kleindochter van Wagemaker gedoopt. Het duurt tot december voor het definitief de hoofdboot wordt. De Wagemaker moet na de doop eerst terug naar Vlissingen voor afbouw.
2016
18 juni: Scheepswerf LaNaval draagt de nieuwe Texelstroom over aan TESO. Het vijftiende schip van TESO heeft een lengte van 134,4 meter, een breedte van 27,9 meter, heeft plaats voor 340 auto's, 1750 passagiers en is onder meer uitgerust met zonnepanelen. Een hypermodern hybride schip dat vaart op CNG en batterijen.
