27 april 1956: De feestelijke start van de centrale drinkwatervoorziening op de Groeneplaats.
27 april 1956: De feestelijke start van de centrale drinkwatervoorziening op de Groeneplaats. Foto: Bron: PWN

Texel kreeg 60 jaar geleden eigen centrale drinkwatervoorziening

Met een fontein op de Groeneplaats stelde minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid J.L. Suurhof in 1956 de centrale drinkwatervoorziening in gebruik. Daarmee was Texel zestig jaar geleden de laatste gemeente in Noord-Holland die werd aangesloten op de waterleiding.

Zuiver drinkwater is voor ons nu ''onbeperkt'' beschikbaar, maar ooit was dat anders. In de nabijheid van de duinen dronk men duinwater, uit putten haalde men het zoete grondwater, dat op lagere delen van het eiland brak was. De meeste mensen vingen regenwater van daken op in tonnen en bakken. Van oudsher werd ons water zelfs geƫxporteerd. Het water uit de Wezenputten, uit het natuurlijke reservoir onder de Hogeberg, was door het hoge ijzergehalte dermate lang houdbaar, dat Oostindiƫvaarders het op de Rede van Texel insloegen voor hun lange reizen. Maar in tijden van droogte was de voorraad niet toereikend. In 1911 besloot de gemeente (in beginsel) tot aanleg van een centrale drinkwatervoorziening. Het Rijksbureau voor de Drinkwatervoorziening (RID) deed in 1917 onderzoek naar een geschikte winplaats. Maar de aanlegkosten en de tarieven zouden zo hoog worden, dat het plan van tafel verdween. In de jaren dertig werden nieuwe plannen gemaakt, maar door de economische crisis en later de Tweede Wereldoorlog kwam daar niets van terecht. Maar de noodzaak bleef. De bevolking groeide, de veestapel nam toe en het toerisme kwam op gang. In 1952 was het extreem droog, de pers maakte melding van een noodtoestand op de ''parel van de Waddenzee'', wegens een tekort aan drinkwater voor mens en dier. Begin jaren vijftig sloegen de gemeente, het RID en Staatsbosbeheer de handen ineen. Er kwam een nieuw plan, dat dit keer werd uitgevoerd. Er kwam een distributienetwerk en in het najaar van 1954 werd de eerste paal geslagen voor het pompstation in Den Burg. Het water werd gewonnen in het gebied bij de Moksloot. Het water werd opgestuwd en er kwamen putten. Er mocht maximaal 540 miljoen liter per jaar worden gewonnen. Na de aansluiting vertoonde het drinkwatergebruik een explosieve groei. Al binnen tien jaar werd het maximum overschreden (dat werd opgeschroefd naar 750 miljoen liter), vooral door groei van het toerisme. Met tankauto's werd water van de overkant aangevoerd. Van 1973 tot 1988 werd via een gecombineerde elektriciteits- en watercentrale drinkwater uit de Waddenzee gewonnen. Sindsdien komt het drinkwater via een leiding naar Texel.