Een etui uit het wrak.
Een etui uit het wrak. Foto: Pieter de Vries

Resten wrak goed bewaard

De bijzondere vondsten die gisteren werden gepresenteerd bij Kaap Skil zijn afkomstig uit een scheepswrak in het beschermde gebied Burgzand bij Texel. Het wrak werd in 2009 door lokale duikers ontdekt en in 2010 gemeld bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Het gebied wordt gemonitord vanuit het Rijk en ook (lokale) duikers zijn regelmatig onderwater te vinden bij de wrakken. Binnen dit beschermde gebied zijn dertien wraklocaties bekend.

Om dit erfgoed te behouden voor de toekomst wordt onderzocht hoe de wrakken zo goed mogelijk beheerd en beschermd kunnen worden. Zo worden wrakken op de plek zelf afgedekt, zodat ze niet kunnen vrijspoelen en ze zoveel mogelijk als geheel intact blijven. Nederland kent maar zes van deze op rijksniveau beschermde monumenten onderwater. Dit maritieme erfgoed is dan ook uniek te noemen. In een in 2015 gestarte pilot wordt gekeken hoe (sport)duikers en archeologen een gezamenlijke invulling kunnen geven aan het beheer en monitoren van de wrakken en de activiteiten onderwater die in dat kader plaatsvinden. Het lijkt het erop dat dit een middelgroot tot groot, goed bewapend handelsschip was. De restanten hiervan zijn nog zeer goed bewaard gebleven, omdat het schip snel in de bodem is ingezand. De onderzoekers vermoeden dat het hier gaat om een driemaster handelsschip uit de Gouden Eeuw. Vanwege de verscheidenheid en herkomst van de lading zou het mogelijk kunnen dat het schip is vertrokken uit Amsterdam, dat in die tijd ook dienst deed als stapelplaats. Houtmonsters laten na dendrochronologisch onderzoek de volgende uitkomsten zien: houtmonster van een boom die is gekapt ná 1630 (± 8 jaar), en houtmonster van een boom die is omgehakt in 1638 (± 9 jaar), herkomst is Ardennen en Duitsland. Dit zegt dus iets over de periode waarin het schip is gebouwd. Dankzij de positie van de masten en pompkokers kan met redelijke zekerheid de oriëntatie van het schip worden bepaald. Het achterschip en het stuurboord gedeelte liggen waarschijnlijk rechtopstaand in de bodem. De constructiedetails van dekbalken, dekknieën en dekplanken aan de oppervlakte van de zeebodem wijzen erop dat het gehele ruim met lading waarschijnlijk nog in het zand bewaard is gebleven.