Wetenschappers zien zorgelijke trend
Behoorden de 29 potvissen die in januari en februari strandden op de Noordzeekust tot één groep of zwommen zij in losse groepjes de Noordzee in? De eerste bevindingen van het onderzoek van onder meer Imares en het NIOZ wijzen op het laatste.
De Volkskrant publiceerde in haar weekendmagazine een uitgebreide analyse aan de hand van onderzoeksgegevens. Texelaar Mardik Leopold, als marien bioloog verbonden aan Imares, komt veelvuldig aan het woord. Hij was vanaf het eerste moment betrokken bij de stranding van de Texelse potvissen. Dat het meerdere losse groepen zijn, is volgens verschillende onderzoekers een zorgelijke ontwikkeling. In De Volkskrant zegt Leopold daar het volgende over: ''Dan is er mogelijk iets aan het veranderen in de zee waardoor de dieren aan een soort lopende band de dood in zwemmen. Je denkt dan natuurlijk aan een symptoom van klimaatverandering." Al eerder werd bekend dat alle potvissen bullen waren, vrijgezelle mannetjes die in los-vaste groepen leven. De kans dat de dieren nauw verwant zijn, lijkt hierdoor niet erg groot. De maaginhoud moest de onderzoekers hierop meer duidelijkheid geven. Dit kan veel zeggen over de doodsoorzaak of de plek waar een dier voor de laatste keer gegeten heeft. Dit is de expertise van de Leopold die al op 13 januari, enkele uren nadat is vastgesteld dat de dieren dood zijn, begint met zijn werk. " De magen worden uit de dieren gehaald en overgebracht naar het NIOZ.
Inktvisbekjes
In de magen wordt onder meer landbouwplastic gevonden, touw, vissenbotjes, een vishaak en inktvisbekjes, heel veel inktvisbekjes. De scherpe zwarte kaakjes kunnen veel vertellen over een mogelijke groepssamenstelling. "Als alle gestrande potvissen in het Noordzeegebied dezelfde samenstelling van soorten en grootte inktvisbekjes in hun maag hebben, ligt het voor de hand dat zij gezamenlijk op één school inktvis hebben gejaagd", luidt de conclusie in De Volkskrant. Een onvolwassen potvis eet per dag ongeveer vijfhonderd kilo inktvissen, het sorteren op grootte en soort is dus een helse klus. Niet alleen op Texel, ook bij de potvissen op de andere tien locaties is de maag- en darminhoud geanalyseerd.
De inhoud van de magen blijkt per geval te verschillen. De 170 meter lange darmen van de Texelse potvissen blijken zo goed als leeg, de magen en darmen van de Duitse potvissen blijken juist goed gevuld. "De eerste bevindingen voeden zo het vermoeden dat er achter elkaar verschillende groepen de Noordzee zijn ingezwommen. Spannend is nu of de nauwkeurige analyse van de maaginhoud die conclusie bevestigt", besluit De Volkskrant. De vraag blijft dan waarom alle groepjes de verkeerde afslag namen, ook daarover hopen de onderzoekers eind deze maand meer duidelijkheid te kunnen verschaffen.
Uniek
Sinds de eerste bekende stranding in 1255 zijn er op de Nederlandse kust 82 potvissen gestrand, een groot deel na 1990. Vijf exemplaren tegelijkertijd op één plek, zoals bij paal 12, is in de afgelopen eeuwen nog niet voorgekomen in Nederland. Het blijft gissen naar de oorzaak van de massale strandingen. Een groei in de populatie, een stijging van de temperatuur, een grote zonneactiviteit door de zonnecyclus of de stormen die woedden rond de jaarwisseling worden als mogelijke oorzaken genoemd.