''Gesinjoroj. Bonvenon'' bij onthulling van gedenkplaat voor het Esperantomonument
'Gesinjoroj. Bonvenon. La estraro de la komunumo Texel gojas bonvenigi vin en tiu ci historia loko okaze de la inauguro de la memorplaketo, kiu donas al la Esperanto-monumento la publikan atenton kiun gi meritas'
Woorden in Esperanto, de internationale hulptaal, woensdagmiddag uitgesproken door wethouder Frank Kingma. In Nederlands: 'Dames en heren, hartelijk welkom. Het gemeentebestuur van Texel is zeer verheugd u op deze historische plek te mogen begroeten ter gelegenheid van de onthulling van de naamplaat die het Esperantomonument de publieke aandacht zal geven die het verdient'. Het monument op de hoek Kogerstraat-De Zes is een eerbetoon aan Dr. Lejzer Zamenhof, ontwerper van de internationale hulptaal Esperanto als bijdrage tot begrip tussen verschillende volkeren en culturen. De plaquette vermeldt ook dat de bouw een initiatief was van Johan M. Duinker, die zijn enthousiasme voor deze taal op velen overbracht. Honderden mensen leerden Esperanto en brachten het geld voor dit gedenkteken bijeen. Tot de jaren vijftig was er veel belangstelling voor Esperanto, maar daarna liep het terug. Maar toen deze krant Esperanto bij het 65-jarig bestaan wegzette als mislukt experiment dat door de opkomst van het Engels overbodig was geworden, werd de redactie bestookt door berichten uit de hele wereld die dat tegenspraken. Tien jaar later, bij het 75-jarig bestaan, regende het op de krant felicitaties. Dat ze aan de krant werden geadresseerd had er alles mee te maken dat de gedreven Esperantist Johan samen met broer Gijs Duinker uitgever was van de Texelsche Courant. Johan maakte in de krant reclame voor het Esperanto, verzorgde cursussen, lezingen en tentoonstellingen. De bezetting gooide roet in het eten. Het in 1935 onthulde monument werd in 1941 op last van de Duitsers gesloopt. In de laatste brieven schreef Duinker dat hij het monument weer zou herbouwen en niet zou rusten voor heel Texel Esperantist was. De herbouw na de oorlog heeft Duinker niet mogen meemaken. Met negen andere Texelaars werd hij op 6 april 1945 door de Duitsers gefusilleerd.
Nadien raakte het monument dat ooit op de rand van Den Burg stond door nieuwbouw en struikgewas wat verstopt en werd het perkje steeds meer gebruikt als fietsenstalling. Een doorn in het oog van onder andere overbuurman Klaas Smidt. Wim Duinker, zoon van Johan, memoreerde hoe Smidt zich jarenlang inzette om er weer een fatsoenlijke plek van te maken die recht zou doen aan het monument. De bloemen die kort na zijn dood bij het monument verschenen, waren volgens Duinker veelzeggend. Smidts inzet heeft zich postuum vertaald in een hoger hek rond het monument een een laag hekwerk rond het perkje, geplaatst door Gemeentewerken om fietsen voortaan op afstand houden. De plaquette die wethouder Kingma samen met Duinker en Mary Smidt-Witte onthulde, doet volgens Kingma recht aan de toegekende status van historisch belangwekkend monument. De plechtigheid maakte ook duidelijk dat het Esperanto niet van het toneel is verdwenen. Zo geeft Marijke Lathouwers van Esperantoclub Den Helder cursussen in de taal en worden studieweekenden georganiseerd. Met name jongeren tonen interesse en aan de Universiteit van Amsterdam wordt er onderricht in gegeven. De bijeenkomst werd afgesloten met het zingen van La Espero, het ''Wilhelmus'' van het Esperanto.