NIOZ na reorganisatie weer toekomstproof
Bij het NIOZ is de herstructurering afgerond, het eind van een langdurig proces. Een doorstart waarbij de vaste formatie is teruggebracht en die het instituut een gezond financieel en wetenschappelijk toekomstperspectief moet opleveren.
De ruggengraat van de nieuwe organisatie bestaat nu uit vier wetenschappelijke afdelingen (dit waren er negen). Hiervan zijn er drie gebiedstype-gericht: 'Kustsystemen', 'Estuaria & Deltasystemen' en 'Oceaanwetenschappen'. De vierde afdeling is 'Mariene Microbiologie & Biogeochemie.' Drie komen in de hoofdvestiging op Texel; Estuaria & Deltasystemen heeft Yerseke als thuisbasis. Alle activiteiten die samenhangen met het ondersteunen van de wetenschap op zee komen samen in de 'Nationale Mariene Faciliteit'. Het betreft de activiteiten op en rond de onderzoeksschepen Pelagia en Navicula en de technische groep. De vestiging in Zeeland kan open blijven doordat NWO de jaarlijkse basissubsidie aan het NIOZ heeft verhoogd. Eind januari is de samenwerking met de Universiteit Utrecht officieel gestart. Afgesproken is dat Utrecht over een periode van tien jaar jaarlijks €2,4 miljoen investeert in nieuw, gezamenlijk te formuleren zeeonderzoek. Dat onderzoek zal zich vooral richten op het Utrechtse strategische thema 'Sustainability', met onder meer de subthema's Water, Klimaat en Ecosystemen, Toekomstige Energie en op de focus gebieden Toekomstige Delta's, Toekomstig Voedsel en Bioinformatica. De samenwerking betekent onder meer dat de komende tien jaar in alle onderzoekpublicaties de namen van het NIOZ en de Universiteit Utrecht komen te staan. Benadrukt wordt dat het NIOZ een onafhankelijk nationaal instituut blijft dat zich richt op zeeonderzoek en samenwerkt met alle universiteiten in Nederland die aansluiten op het NIOZ onderzoek. Dat kan ook in rivierdelta's plaatsvinden; zolang er maar tenminste een snufje zout in het water zit.
Belangrijk is ook de zekerheid over het oceaanonderzoeksschip Pelagia. Dat blijft zoals in het verleden onder de vlag van het NIOZ varen. In de aanloop naar de reorganisatie zijn meerdere opties de revue gepasseerd. Verschillende partijen, waaronder het bedrijfsleven, werden gepolst voor een bijdrage is ook het bedrijfsleven. Dat onderschrijft wel het belang van het internationaal zeegaand onderzoek voor Nederland als maritieme natie, maar wil niet zelf aan het schip meebetalen. De Pelagia blijft nu onderdeel van de begroting van het NIOZ. Wel zijn met moederorganisatie NWO afspraken gemaakt over de dekking van onverwachte, exceptionele tegenvallers. Om het schip zo efficiënt mogelijk in te zetten, maakt de Pelagia ook deel uit van een internationale pool van onderzoeksschepen. Deze pool is een Europees uitruilsysteem waarmee onderzoeksschepen zo efficiënt mogelijk worden ingezet voor teams van verschillende wetenschappelijke instituten. Daarnaast wordt de Pelagia voor een beperkt aantal weken per jaar verhuurd aan het bedrijfsleven.
Het NIOZ blijft een werkgever van formaat. Eind 2015 waren er 302 medewerkers (Texel en Yerseke samen), van wie 192 vast (168 fte). 110 Medewerkers werken op projectbasis. Na de reorganisatie zijn er 25 banen geheel of gedeeltelijk verdwenen, inmiddels is duidelijk welke functies dat betreft. Bij de reorganisatie ligt de nadruk op de ondersteuning en is de wetenschappelijke tak zoveel mogelijk ontzien.