Wat ik zeggen wou
Lepelaars
De waarneming van 2 lepelaars bij Oudeschild is niet de enige op het eiland deze winter! Gedurende de hele maand december zijn 1 of 2 lepelaars waargenomen op 17 verschillende dagen, vrijwel steeds ergens langs de oostkust, van Mokbaai tot Schorren. In januari dit jaar werden ze al weer op ten minste 6 verschillende data gemeld. Mogelijk betreft het 3 verschillende dieren, 2 die samen optrekken en een 3e ex. Het betreft in alle gevallen zoals gebruikelijk, jonge dieren die dus in 2015 geboren zijn. Jonge lepelaars zijn te herkennen aan de vleeskleurige, vaak nog wat kortere snavel en in de vlucht aan de zwarte vleugelpunten. Eén van de dieren draagt kleurringen. Die vogel is op 2 januari in de Mokbaai en vandaag 20 januari in De Petten gezien. Het blijkt dat deze vogel op 15 juli 2015 geringd is op 'De Banaan', de kolonie op de havendam bij Den Oever.
Overwinterende lepelaars komen overigens al heel lang af en toe voor. Het eerst bekende geval van Texel dateert uit de winter 1925-1926! Vanaf begin jaren tachtig is het een bijna jaarlijks voorkomend verschijnsel. Zelfs in strenge winters blijven er soms weleens een paar achter. Die gaan dan dood omdat al het water bevriest. Kennelijk ontbreekt bij deze dieren de trekdrang naar het zuiden.
In de winter van 2013-2014 overwinterde 3 exemplaren. Zolang het water niet dichtvriest kunnen ze zeer waarschijnlijk wel overleven. Meestal worden deze overwinteraars, jonge dieren dus, in de loop van februari niet meer gezien. Dat is niet zo vreemd, want de dieren hebben hier in de broedtijd nog niet zoveel te zoeken. D.w.z. ze beginnen pas met broeden in hun derde levensjaar. De jonge lepelaars die wel trekken, komen pas in hun derde levensjaar terug naar hun broedplaatsen. Onze overwinteraars zwerven misschien dus nog een jaar ergens anders rond.
Een vaste overwinteringsplaats lijken onze dieren niet echt te hebben. Wel zitten ze zoals gezegd bijna altijd langs de oostkust. Zij zoeken daar vooral in brak water naar voedsel; er leven ook in de winter kennelijk diertjes die ze er uit kunnen halen. En misschien vliegen ze soms ook wel naar het Balgzand, dat is in feite vlakbij.
Je ziet ze nu dus juist niet in sloten meer in het 'binnenland' of in de duinplassen.
Interessant is misschien te melden dat lepelaars in toenemende mate in Frankrijk blijven overwinteren. Dat gaat goed omdat daar nu een aantal reservaten langs de kust jachtvrij gemaakt zijn. Onderzoek heeft uitgewezen dat de Franse lepelaars in het voorjaar hier het eerste terug zijn (logisch) en in het algemeen de beste broedresultaten hebben. Dus minder ver vliegen, energie besparen, loont!
Adriaan Dijksen, Vogelwerkgroep Texel