''Sullige onervaren potvissen''
''Het is natuurlijk verschrikkelijk voor die dieren, maar ook wel heel bijzonder om dit te zien.'' Gemengde gevoelens van een toeschouwer over de stranding van vijf jonge potvissen.
Uitzonderlijk zeker, maar niet uniek. Bij Huisduinen strandden ooit zeven walvissen, in 1762, dus een hele poos geleden. In 1992 kwamen er vier op Ameland terecht. Een greep uit de vele wetenswaardigheden die walviskenner Pierre Bonnet van Ecomare oplepelt tegen een verslaggeefster van Trouw. Ze is één van de vele journalisten die woensdag rond de dode potvissen zwermen. Groot nieuws, bijna vanaf het moment dat ze als eerste door mountainbiker Roel Bakker werden gespot. Toen was het al bijna donker, woensdag bij daglicht trekken hele hordes naar Jan Ayeslag om dit dramatische natuurfenomeen te aanschouwen. Mensen van de politie houden de meeste nieuwsgierigen achter het lint, daarachter doen onderzoekers, pers, redders, autoriteiten en anderen hun werk. Strandvonder Jaap Duinker vertelt hoe de laatste potvis rond half drie 's nachts de laatste adem uitblies. Gestikt, legt Bonnet uit. De potvissen moeten in de branding een hevig gevecht hebben gevoerd en zijn op hun zij terecht gekomen, waarbij het spuitgat waardoor ze ademen onder het zand is gekomen. Theorie is dat deze ''puberende'' jonge mannetjes uit de kudde zijn gegaan, vanuit het noorden naar zuidelijke wateren zijn gezwommen om te paren en boven Engeland de ''verkeerde afslag'' hebben genomen. ''Wat sullige, onervaren potvissen'', concludeert Bonnet, die per abuis in de Noordzee zijn beland. Veel te ondiep voor potvissen de wel 1200 tot 1400 meter diep kunnen duiken en wiens ''sonar'' niet op deze ondieptes is ingesteld. Ze stranden wel vaker, in 500 jaar zijn er al 85 geregistreerd. Ook oud-burgemeester Francine Giskes neemt een kijkje, wier bestuurlijke kwaliteiten ten tijde van de stranding van ''Johanna de bultrug'' zwaar op de proef werden gesteld. Dit maakt zeker zoveel indruk, ook op de huidige burgemeester Rinske Kruisinga die net aankomt voor overleg. Een komen en gaan van kijkers en ook politie- en andere wagens rijden heen en weer. Er wordt dag en nacht gewaakt, om jagers op souvenirs en ambergris op afstand te houden. Jutters liggen immers altijd op de loer.