70 jaar geleden: Russenoorlog (8)
Op 20 mei 1945 is de oorlog ook op Texel afgelopen. Tenminste, wat gevechtshandelingen betreft. De Russenoorlog, die in de laatste weken dood en verderf heeft gezaaid, laat voor altijd diepe sporen na.
8 juni 1945
Na de oorlog worden de Binnenlandse Strijdkrachten ingezet om munitie te ruimen. Dat gaat niet altijd goed. Op 8 juni vindt een ontploffing plaats in De Koog, waarbij gewonden en doden vallen. Ook vele jaren later wordt nog altijd munitie gevonden die dateert uit de Russenoorlog, zoals laatst in Den Burg West.
16 juni 1945
Veel Texelaars nemen afscheid van de Georgiërs in hotel/kamphuis Californië, vlakbij De Koog. Vooral tussen onderduikgezinnen en 'hun' Georgiërs is vaak een diepe band ontstaan. Nu is onzeker of men elkaar ooit terug zal zien. De Georgiërs krijgen verklaringen mee van de Texelse verzetsbeweging en het Canadese leger. Hieruit moet blijken dat de Georgiërs dapper hebben gevochten tegen de Duitsers om te voorkomen dat zij in de Sovjet-Unie als deserteurs en landverraders worden gezien. Een dag later, 17 juni, staan de overlevende Georgiërs klaar op de kade in Oudeschild om aan boord te gaan van de Dokter Wagemaker. Lord Tweedsmuir van het Canadese leger voert met de Georgische leider Congladze onderhandelingen. Een moeilijk punt is het afleggen van de wapens. Na een korte discussie wordt besloten dat de Georgiërs pas aan boord van het schip hun wapens af zullen leggen. In januari 1946 keren de Georgiërs keren terug in Georgië. De ruim tweehonderd overlevenden worden als helden ontvangen. Voor zover bekend is het 822e bataljon als enige Ostbataljon gerehabiliteerd.
29 augustus 1945
Eindelijk worden op Texel de langverwachte bevrijdingsfeesten gehouden.
1947 en daarna
Op 27 en 29 september 1947 worden de gesneuvelde Georgiërs die nog in de massagraven bij hoeve Buitenzorg en De Mok liggen, herbegraven op de begraafplaats van de Hogeberg. Eerst mochten alleen de in de werkelijke strijd gesneuvelden op de Hogeberg worden begraven. De Georgiërs op De Mok en Buitenzorg waren als gevangenen geëxecuteerd en hadden zich in feite aan de Duitsers overgegeven. 476 Georgiërs die de opstand niet overleefden liggen op het Russenkerkhof begraven. Wegens de Koude Oorlog is de ambassadeur van de Sovjet-Unie jarenlang niet aanwezig bij herdenkingen of mag hij niet met de boot langs de marinehaven. In 1983 maakt een groep van 200 Texelaars een reis naar Georgië, waar ze een feestelijk onthaal krijgen. Nog altijd zorgt de Russenoorlog voor gemengde gevoelens op het eiland, al worden er ook culturele uitwisselingen georganiseerd. (Slot)
Met dank aan Frans Hopman