Wim Mets overleefde bombardement
Hij was een kleuter toen Duitse en Georgische soldaten op 6 april 1945 slaags raakten en dood en verderf over Texel uitstortten. Toch hebben de gebeurtenissen een onuitwisbare indruk gemaakt op Wim Mets, initiatiefnemer van de herdenking op 20 mei.
Hij was nog maar een kleuter toen Duitse en Georgische soldaten op 6 april 1945 slaags raakten en dood en verderf over het eiland uitstortten. Toch hebben de gebeurtenissen een onuitwisbare indruk gemaakt op Wim Mets, initiatiefnemer van de herdenking op 20 mei.
Samen met zijn vader en moeder en ruim twee jaar jongere broer Jaap woonde Wim in de Weverstraat in Den Burg. 'Mijn vader had een sigarenwinkel in wat nu het kantoor van makelaar Dennis Eelman is. Tegenover ons was hotel De Graaf, nu de apotheek. Dat was in de oorlog het Wehrmachtsheim.'
Toen het bombardement begon, een Duitse poging om de Georgische soldaten uit hun belangrijkste bolwerk te verdrijven, was het gezin Mets thuis. 'We waren in de kamer, achter de winkel. Ik zie ons nog zitten: ik bij vader op schoot in de rookstoel, Jaap bij moeder. Mijn vader zei: We gaan naar de gang, daar is het veiliger. De gang grensde aan het huis van de buren. We zaten er net, toen een granaat door het dak kwam. Hij vloog dwars door het bed, het plafond, het bureau en de muur en belandde in de steeg naast het huis. Hij ontplofte niet. Maar goed ook, want anders waren we allemaal dood geweest.'
Amper van de schrik bekomen, kroop Mets senior naar de keuken. 'We kregen allemaal een emaillen pan op ons hoofd. Daarna zijn we via de Julianastraat en de Wilhelminalaan naar De Hal gegaan, net buiten Den Burg. Daar woonde een zus van mijn vader, getrouwd met een Grisnigt. Onderweg zagen we een jongen met een granaatscherf in zijn hoofd. Later hoorden we dat hij was overleden.'
Via De Hal vluchtte het gezin naar Wims grootouders. 'Ze hadden een boerderijtje, net voor Oost, tegen de dijk aan. Ik weet nog dat ik op de dijk klom en aan de andere kant een Rus in zijn gezicht keek. Die verschool zich daar, denk ik. Ik schrok me rot en was zo weer binnen. Even verderop stond de boerderij van Brans, gevorderd door de Duitsers. Als ze gingen marcheren, moesten wij van oma de kast in. Ik weet niet waarom. Zodat we even uit beeld waren, denk ik.'
De precieze volgorde van de gebeurtenissen herinnert Mets zich niet. 'Ik was nog maar vier jaar. Maar later waren we weer in Den Burg. Mijn vader had een motor verstopt in de kolenschuur van Bruin aan het Achterom. Toen hij dat ding voor de dag haalde, zat het onder het kolengruis. Mijn vader werd een soort ordonnance voor de Georgiërs. Het was algemeen bekend: Metsen houden van snelheid. Een keer moest hij iemand naar hotel Californië bij De Koog rijden. Ik mocht mee op de tank. Daar kreeg ik op een stapelbed drie hoog scheepsbeschuit te eten. Dat was zó hard, niet te eten voor mijn oorlogsgebitje.'
'We kregen allemaal een emaillen pan op ons hoofd'
Wim grijnst: 'Toen heb ik een hekel aan de Russen gekregen. Ze pakten me steeds vast om me te knuffelen. Dat vertelde ik toen ik jaren later in het Luchtvaartmuseum een groep Georgische aardappelboeren rondleidde. De tolk begon me te zoenen en zei: Dat doen we nog steeds. Daarna begonnen ze allemaal te lachen. Ze waren opgelucht dat ik niet meer kwaad was. Waarom ook wel? Ik kan er wel begrip voor opbrengen dat ze in opstand zijn gekomen. Al hebben ze natuurlijk alleen aan zichzelf gedacht. Thuis, in Georgië, hebben ze verteld dat ze Texel hebben bevrijd. Onzin. Ik vind het wel mooi dat hun president Saakashvili in 2005 excuses heeft gemaakt voor de ellende waar ze ons in hebben gestort.'
Wim Mets is initiatiefnemer van de herdenking die 20 mei wordt gehouden. 'Ik ben al een jaar of vijftien bij het Luchtvaartmuseum betrokken. Al die tijd heb ik aan toeristen verteld dat Texel Europa's laatste slagveld was en dat we pas op 20 mei zijn bevrijd. Vorig jaar was ik met mijn vrouw met de camper op vakantie in Kroatië. Ik werd 's ochtends wakker en dacht: Wat raar dat wij de bevrijding altijd op 5 mei vieren. Thuis heb ik Harry de Graaf en Gelein Jansen gebeld. Ze waren meteen enthousiast om iets op 20 mei te doen. We hadden het geluk dat de dorpscommissie De Cocksdorp-Eierland voor Texel 600 jaar Stad gevraagd was de 20ste eeuw als thema te nemen. Daarna kwam ook het 4/5 Mei Comité erbij en is het balletje gaan rollen. Daar ben ik heel blij mee. Het is een belangrijk onderdeel van de Texelse geschiedenis. Ik weet zeker dat het iets bijzonders wordt.'
Joop Rommets