Russenoorlog eiste ook elders doden

De Russenoorlog 70 jaar geleden eiste niet alleen op Texel slachtoffers. In Wormerweer fusilleerden de Duitsers zeven Todeskandidaten als represaille voor aanslagen op twee spoorbruggen. In Sint Pancras worden voor dezelfde actie twintig mensen doodgeschoten.

Na de opstand van de Georgiërs in de nacht van 5 op 6 april 1945 wilde commandant Wastenecker van de Noord-Hollandse BS voorkomen dat per spoor via Den Helder Duitse manschappen en materieel werden aangevoerd. Hij schakelde Jan Brasser (Witte Ko) in, commandant bij de Gewestelijk Sabotage Afdeling van de BS. Brasser regelt dat in de nacht van 14 op 15 april spoorbruggen worden opgeblazen in Sint Pancras en Wormerveer. De Duitsers nemen wraak: zevenentwintig Todeskandidaten (gijzelaars die op de dodenlijst stonden) uit Amsterdam en Alkmaar worden gefusilleerd. Twintig in Sint Pancras en zeven in Wormerveer. Jan Koelemeij (1928) woonde in Wormerveer vlakbij de plek van de explosie en was getuige van de fusillade van de zeven mannen bij het spoor: "Het was een bommetje van niks. Een paar uur later reden de treinen alweer. Het ergste is dat die mensen daar stonden, dat er voorgelezen werd, het knetterde en daar lagen ze. Zo neergeschoten. Zo paboem pardoes. Als oud vuil werden ze neergeschoten. Dan sta je stil, en ga je naar huis toe en doe je thuis het verhaal… en ja… klaar ben je, machteloos sta je daar." Een monument aan de Provinciale weg bij Wormerveer getuigt van dit drama.