Joelfeest van mijn geboortegrond
'Zulke ontsporingen verbleken niettemin,' hernam de zwartgerokte voorganger nu verbeten, 'bij de gruizige praktijken rond het vrijen.' Hij voer uit tegen het queesten. Bij nacht en ontij togen jongkerels naar de huizen van hun vrijsters.'
Passage uit 'Twee dooilingen', één van de acht verhalen in 'Langzaam afbouwen op deze planeet', de nieuwe bundel van Nico Dros. Geschreven met de herkenbare pen van deze schrijver en historicus. Ferm en beeldend, in een stijl de sfeer van weleer oproept. Verhalen over liefde, bij tijd en wijle vurige passie, met jaloezie en afgunst en waarin het kwaad nooit ver te zoeken is. Het speelt in de huidige tijd, maar ook in een ver verleden, zoals 'Twee dooilingen', een liefdesdrama dat zich afspeelt op Texel in de zeventiende eeuw. Over de jonge Josef, boerenzoon en rooms, wiens schaapskudde getroffen wordt door een 'duistere pestilentie', die een aanhoudende sterfte van dieren veroorzaakt. Dan is er dat kustdorp Coogh, een dorp van kromme huisjes en zandverstuivingen, een uithoek waar boom noch groente wilde groeien. Dros schrijft daarover: 'Wel tierde brandnetels en distels op de dorre bodem. De inborst van de dorpelingen was trouwens niet minder stekelig. Bij de minste wrevel lieten zij zich vloeken ontvallen die een zwerm stormvogels konden doen opvliegen.' Daar voert hij de predikant Ionnes Slaterus ten tonele, die in zijn zondagse preek een verklaring verschaft voor de gesel van de schapensterfte. 'In het kleine kerkje met z'n houten torentje trok hij van leer tegen de wulpsheden die de jeugd van het eiland zich permitteerde.' Hij rept over tomeloze danswoede, samenrottingen en Portugese slobberwijn die zorgen voor bedwelming der zinnen. En dan de maagden die 's nachts hun slaapkamer op een kier hielden, zodat de nachtbrakers slechts naar binnen hoefden te klauteren. 'Liggend in bed ontving de maagd haar bezoek. Kan men de kat nog steviger op het spek binden.'
Bloemrijk is te zwak uitgedrukt voor het taalgebruik waarmee Dros het beeld schetst van de tijd waarin het volk achterin de kerk het prediken over de 'woekeringen van onkuisheid' voor lief nam en gniffelend terugdacht aan de eigen jeugd. In diezelfde kerk ook Nanie, dochter van robbenjager Gerrit Stroe, die onder haar pelsjakje een jurk droeg die zonder meer te zomers oogde. Op de kermis, toen al in Burgh, ontmoet ze Josef en de liefde bloeit op, met als gevolg een even zinnelijk als bitter liefdesdrama, waarin macht en perversie zich bruut laten gelden. Met herkenbare historische elementen, zoals Dros die ook gebruikte in zijn eerdere boeken, zoals 'Oorlogsparadijs', 'De Sprekende Slang' en andere verhalen van zijn hand. Maar de personages zijn fictief, zoals we moeten aannemen in alle acht verhalen in 'Langzaam afbouwen op deze planeet'.
Ook dit keer verloochent de schrijver zijn achtergrond niet. In hoeverre de belevenissen van de ik-persoon op Ouwe Sunderklaas zijn gebaseerd op eigen ervaring, blijft in het midden, de 'uitdossingen, het uitzinnige vertier en het bronstige gedrag' zijn wel herkenbaar, evenals de heimwee van deze Amsterdamse Texelaar naar het midwinterfeest. Zelfs genetisch verklaard, door de geografische link van de Waddenarchipel met de Scandinavische cultuurkring. 'Bevond zich misschien daarom in de droesem van mijn ziel, in haar archaïsche erfenis als het ware, een overgeleverde drang die me bijna vanzelf naar het joelfeest van mijn geboortegrond dreef.'
'Langzaam afbouwen op deze planeet' omvat acht losse verhalen, met steeds andere situaties, personen, gebeurtenissen, spelend in een ander tijdsgewricht. Met ook overeenkomsten, zoals de stijl van schrijven, de liefdesdrama's, de tobbers met hun tekortkomingen, sinistere zaken en wendingen die verrassen. Gewone mensen, maar ook bijzonder. Herkenbaar en vermakelijk opgetekend door Nico Dros, een paperback van 182 pagina's, van Uitgeverij Van Oorschot en te koop voor €16,50. En door het Nederlands Letterfonds gewaardeerd met een werkbeurs.
Vrijdag 24 april begint om 20.30 uur in de bibliotheek een lezing door Dros over zijn boek.