Geschiedenis van de bunkerbouw
Texel herbergt nog veel tastbaarheden uit de Tweede Wereldoorlog. Ondanks dat er al veel gesloopt zijn en ondergestoven, staan hier nog aardig wat bunkers. Het boek 'Duitse bunkers op Texel' van Paul Dijkstra vertelt de geschiedenis van het oorlogsbeton.
Niet alles wat nu nog te zien is, is gebouwd door de Duitsers. Tijdens de mobilisatie richtte Nederland twee grote batterijen in, opstelplaatsen voor meerdere kanonnen. Ter hoogte van De Hors werd de eerste, Batterij 12 L.40, gebouwd, ook wel de Zuidbatterij of Batterij genoemd. Deze had de taak om de buitenversperring in het Molengat te verdedigen. Deze direct vurende batterij kwam in de buitenste duinen bij paal 9. Een andere in het oog springende batterij werd gebouwd ten noordwesten van Den Hoorn, later verplaatst naar De Bollenkamer, waarvan de fundamenten nog te zien zijn. Deze batterij heeft niet of nauwelijks gevuurd, wel zijn proefschoten gelost. Direct na de capitulatie hadden de bezetters nog geen tijd voor het opzetten van nieuwe batterijen en bezetten ze in eerste instantie batterij De Hors, korte tijd aangeduid als Batterie Zimmerzug. Twee dagen later werd deze batterij 'behelfsmässig feuerbereit' verklaard. Op 1 juni ontdekte de marine dat ook op De Mok luchtafweergeschut aanwezig was. Van de vier kanonnen was er nog eentje bruikbaar. Er was echter nog geen personeel om die te bedienen. Maar toen luchtaanvallen op militaire doelen begonnen toe te nemen, werd de luchtverdediging een grote zorg voor de marineleiding. Op steeds meer plekken verscheen luchtdoelgeschut. Aan het eind van de zomer begonnen de werkzaamheden aan de verdedigingswerken langzaam maar zeker op gang te komen. In augustus verscheen de Reichsarbeidsdienst (RAD) op het eiland, die de jeugdherberg en wat boerenschuren vorderde en andere als barak geschikte onderkomens. Texel werd steeds meer versterkt, eind 1940 waren er twaalf locaties op Texel bezet. Maar tot december 1940 was de verdediging van de kust nog minimaal. Langzaam maar zeker begon langs de Noordzeekust steeds meer permanente bunkerbouw plaats te vinden. In eerste instantie vooral Erdbunkers, later gevolgd door Feldmässiger Ausbau. Op 18 december 1941 werd vanuit het Oberkommando der Werhmacht het officiële bevel gegeven voor de aanlag van de kunstverdedigingslinie Neue Westwall, van Noorwegen tot de Fans-Spaanse grens. Naast ruim aangelegde versperringen en veldverdedigingswerken ook bomvrije bunkers. Ook werden plannen verspreid voor Erdbunkers, van hout en aarde. Die kwamen onder meer bij de vuurtoren en De Koog. Toen later bleek dat een hermetisch gesloten kustlinie te ambitieus was, werd besloten tot de Atlantikwall, die zich concentreerde op de echt kwetsbare plekken. Voor Texel werden 48 Ständige Bauten gepland. Texel zou op Den Helder na het sterkst van de kustgebieden van Noordholland worden uitgebouwd. Per kilometer zouden er gemiddeld 4,2 bunkers komen te staan. Uiteindelijk kwam hier niets van terecht en bleef het bij 'slechts' 1,8 bunkers per km. Voor vervoer van materialen was een spoorlijntje aangelegd. In totaal zou voor Texel 2.315 kubieke meter beton nodig zijn. Er werd met man en macht aan de bunkers gewerkt. Zo waren bij het Winterbauprogramma ruim vierdhonderd Nederlandse arbeiders (geen dwangarbeiders) actief. In 1943 waren er 2265 Duitse soldaten gelegerd op Texel. Ook werd geoefend en uit naspeuringen van Dijkstra blijkt dat de wijze waarop de Duitsers op 5 en 6 april terugvochten tegen de Georgiërs, veel overeenkomst vertoont met een oefening op 18 en 19 maart 1943.
Dijkstra schetst in zijn boek een interessant chronologisch beeld van het verloop van de bunkerbouw, de situatie van de bunkercomplexen op Texel, met foto's en andere documenten. Dit alles tegen de achtergrond van historische ontwikkelingen op dat moment, zodat een compleet beeld ontstaat over de bunkers en het (beoogde) gebruik. Hij spitte een vracht aan gegevens op, waarbij hij steevast verwijst naar zijn bronnen. Gebundeld in een boek van 160 pagina's. Maandag tweede paasdag signeert hij vanaf 14.00 uur bij Nauta Boek.