Zwemlegende Herman Willemse
'Meester ging over Het Kanaal. Wij bewonderen hem allemaal, Want hij ging niet met een schip, Oh nee, hij zwom en in een wip.' Passage uit het boek 'Vrije slag' van Herman Willemse, in de jaren '60 heer en meester van het internationale marathonzwemmen.
Het rijmpje was een eerbetoon van scholieren nadat hun schoolmeester in 1959 van Frankrijk naar Engeland was gezwommen. Een prestatie die zijn voormalige badmeester in Alkmaar, die vergeefs had geprobeerd hem als jochie de schoolslag bij te brengen, nooit achter hem had vermoed. Maar na jaren van trainingen en wedstrijden groeit Willemse toch uit tot een zeer succesvol zwemmer. Als in de winter het zwembad is gesloten, traint hij met zijn vader in het Amsterdam-Rijnkanaal. Zwempakken tegen de kou, zoals die nu worden gedragen, waren er toen nog niet. Eerst viert hij triomfen op de korte afstanden. In het boek beschrijft Willemse hoe hij dertien nationale kampioenstitels op alle afstanden behaalt op de vrije slag. In 1959, als hij 24 is, stelt hij zich een nieuwe uitdaging: meedoen aan een race over Het Kanaal, een afstand van minimaal dertig kilometer. Puttend uit zijn geheugen en plakboeken beschrijft Willemse gedetailleerd hoe hij zich voorbereidt op deze monstertocht. 'Er kleven nogal wat kosten aan zo'n poging, maar de financiën zijn snel geregeld. Trainingen in zee waar bootbegeleiding bij nodig is, reizen, het salaris van de zeeloods die de stromingen kent', somt hij op. Trainen doet hij onder meer in de Oosterschelde. 'Afwisselend stroom mee, stroom tegen en dwars op de stroom. Omstandigheden die zoveel mogelijk op Het Kanaal lijken.' En dan de race.
Na de start om 1.50 uur helpt de zwemmer eerst met het afduwen van het bootje dat hem de weg zal wijzen. Met genoegen laat hij de hectiek op het strand achter zich. 'Weg van alle kouwe drukte, lekker aan het zwemmen. Het is nog hartstikke donker, maar het lampje op mijn badmuts brandt.' Korte windgolfjes geven hem regelmatig een 'klets' in het gezicht. 'Na ongeveer zes uur zwemmen word ik misselijk en moet overgeven.' De schreeuw waarmee dit gepaard gaat, gaat bij de begeleiders aan boord door merg en been. Ze zijn geschrokken en denken dat hij gaat opgeven. Maar hij zet door. 'Ik zie dat mensen aan boord in hun handen beginnen te klappen als ik weer ga zwemmen.' Waar Willemse herstelt blijven officials die hem controleren de hele reis zeeziek. Met aan zijn zijde sparringpartner Mary Kok, meervoudig wereldrecordhoudster, stapt hij 12.49 uur na de start in Folkstone aan land. Als tweede van 38 zwemmers, van wie overigens slechts negen de overkant halen. Hij heeft de smaak te pakken. Nadien volgen meerdere internationale races en viert de tot 'Flying Dutchman' gekroonde onderwijzer grote successen in grote wedstrijden in Argentinië, Canada, de Verenigde Staten en Egypte. Jaar op jaar zwemt hij ongeslagen over de finish. Hij beëindigt zijn carrière als hij 33 jaar is. Daarna begint hij aan zijn volgende uitdaging: zeezeilen. In het ruim 500 pagina's dikke boek doet hij uitgebreid verslag van zijn zwerftochten over de oceanen en neemt hij de lezer mee naar bijzondere plekken. Onder meer naar Argentinië, waar hij zelfs twintig jaar nadat hij daar voor het eerst zwom als een held wordt binnen gehaald. 'De pers doet uitgebreid verslag van die maffe zwemmer.' Nu met drie vrouwen aan boord. In zijn zwemtijd, maar ook als zeiler, deed hij het goed bij het andere geslacht, zo mag worden afgeleid uit menig pikante anekdote. Ook bedient hij zich van humor en zelfspot bij het beschrijven van zijn avontuurlijke leven, waarbij hij in buitengewone situaties belandt. Om uiteindelijk op Texel neer te strijken, waar ze in 1990 hun intrek nemen in Maria's Hoeve in De Westen. Als daar een schaap in de sloot belandt, aarzelt hij niet in het water te springen. Al snel gaat daar het verhaal rond dat hij de dieren met 'reddend zwemmen' uit de sloot haalt.
Willemse heeft een vlotte verteltrant. 'Vrije Slag' is geïllustreerd met foto's, uitgegeven door Uitgeverij Elikser en kost €34,50. Het wordt zaterdag 28 maart om 14.00 uur gepresenteerd bij Nauta Boek.Het eerste exemplaar reikt hij uit aan marathonzwemster Edith van Dijk.