'Belangrijk welke strategie je kiest'
De strategie die je volgt, is bepalend of je wel of niet iets bereikt. Het is één van de politieke ervaringen van Nel Eelman uit Den Burg, sinds 2007 Statenlid voor het CDA in Noord-Holland. Na de verkiezingen stopt ze als Statenlid.
Een bezoek van gedeputeerde Jaap Bond aan 't Drijverhuus in Den Hoorn. Nel Eelman is er ook bij aanwezig. Vanuit de dorpscommissie klinkt de vraag hoe de provincie kan helpen 't Drijverhuus uit te bouwen tot een Centrum voor Kunst en Cultuur & Natuur en Landschap. Een korte wisselwerking tussen Bond en Eelman volgt. De gedeputeerde oppert het idee dat de dorpscommissie bij de provincie een beroep doet op resterende gelden uit een budget voor samenwerking in de Kop van Noord-Holland. Met behulp van die bijdrage zou de dorpscommissie een gedegen subsidie-aanvraag voor het Waddenfonds kunnen laten opstellen. Eelman ondersteunt het idee van de gedeputeerde meteen van harte.
Het is een zomaar een praktijkvoorbeeld uit het werk van Eelman als Statenlid in Noord-Holland. 'Je bent de oren en ogen voor de provincie. Je probeert op te vangen wat er leeft en speelt en je kijkt hoe de provincie vervolgens een rol kan spelen.' Het voorbeeld met Bond is niet zomaar. Eelman is binnen de CDA-fractie in Noord-Holland vertegenwoordiger voor de Kop van Noord-Holland en West-Friesland en heeft vanuit die rol veel met Bond, onder andere gebiedsgedeputeerde voor de Kop van Noord-Holland, te maken. Een prettige en een nuttige samenwerking, aldus Eelman. 'Je moet in zo'n situatie samen een goede tandem zijn. Dan kun je snel schakelen als er wat speelt.'
Voor Eelman (70), vroeger onderwijzeres op de toenmalige CVO-school (nu De Fontein) komt met het vertrek uit de Staten een einde aan een periode van 29 jaar waarin ze voor het openbaar bestuur actief is geweest. Die periode begon in 1986 toen ze raadslid werd voor het CDA. In 1991 trad ze voor het eerst toe tot Provinciale Staten waar ze tot 1995 volksvertegenwoordiger was. Van 1994 tot en met 2006 was ze wethouder op Texel, waarvan de laatste vier jaar ook loco-burgemeester. In 2007 maakte Eelman opnieuw voor het CDA haar opwachting in Provinciale Staten.
Een klus waarvoor officieel geen volle werkweek staat, maar volgens Eelman heb je die als Statenlid moeiteloos te pakken als de diverse vergaderingen, werkbezoeken en de vele contacten met mensen in Noord-Holland bij elkaar worden opgeteld. 'Ik vind het knap hoe Statenleden die ook een baan hebben de werkzaamheden met elkaar weten te combineren.' De maandag was altijd standaard 'Statendag' op het provinciehuis. 'Dan had je ofwel overleg met je fractie, de Statencommissie of er was een vergadering van Provinciale Staten zelf. Die dag waren meestal wel alle Statenleden en gedeputeerden op het provinciehuis en dat was ook altijd een goede gelegenheid om de gedeputeerden te kunnen spreken. De rest van de week had je de nodige werkbezoeken en andere zaken.' Aan het gerinkel van de telefoon in huize Eelman kon worden afgeleid wanneer zich ergens brandende kwesties voordeden. 'Laatst met bijvoorbeeld het gedoe rond het voorgestelde jachtverbod in stiltegebieden stond de telefoon bijna niet stil. Mensen hadden er vragen over of wilden weten hoe ze bij de provincie konden inspreken. Als er wat is, weten mensen je als Statenlid haarfijn te vinden.' Eelman is sinds 2007 – met uitzondering van een korte periode van Sascha Baggerman als Statenlid – het enige Statenlid van Texel geweest. Ze profileerde zich bewust niet als Texels Statenlid, omdat ze Statenlid voor heel Noord-Holland was. 'Je bent even goed met de zeesluizen van IJmuiden of Schiphol bezig.' Texel kon echter wel op haar warme aandacht rekenen. Veelal ging dat niet met al teveel bombarie gepaard, zeker niet als er gevoeligheden in het spel waren. 'Dan moest je vaak behoedzaam opereren en op de juiste manier op een onderwerp insteken als je wat wilde bereiken. Maar zo heb ik me als Statenlid bijvoorbeeld hard gemaakt voor Waalenburg en het Hogeberggebied.' Bij Waalenburg speeld de afgelopen jaren onder meer de vraag hoe om te gaan met 128 hectaren die binnen de Ecologische Hoofdstructuur 'te ruim' als natuurgebied waren ingedeeld. Dat moest weer landbouwgrond worden. Het eindresultaat was dat Zeeburg (circa honderd hectaren) uit de Ecologische Hoofdstructuur werd gehaald. Elders op het eiland werden in totaal 16 hectaren natuurgebied opnieuw als landbouwgrond verdeeld. Eelman: 'Je hebt te maken met diverse grondeigenaren met elk hun wensen en belangen, dus dat zijn gecompliceerde processen.' De Staart, de doorgaande weg door Waalenburg, moet volgens haar hoe dan ook open blijven. 'Het zou te ver gaan als je daar de natuur niet meer in zou mogen. Daar moet je middenin kunnen staan.' De aandacht voor het Hogeberggebied leidde recent tot een interventie van Jaap Bond die – na een bezoek aan het gebied – alle betrokkenen uitnodigde voor overleg in de hoop de neuzen weer dezelfde kant uit te krijgen. Ook kwam er een nieuw idee op tafel om het geld in het Streekfonds anders te benutten.
Eelman was als Statenlid ook betrokken bij de perikelen rond het aardkundig monument in Den Hoorn (Zouteland), de financiering van Kaap Skil vanuit de provincie, de Razende Bol en de Texelhopper. Van de laatste hoopt ze vurig dat de proef met het openbaar vervoer een kans krijgt te slagen. 'Ik geloof oprecht in de Texelhopper. Het is ook een voorbeeld van hoe de provincie bereid is het nodige in Texel te investeren. Je krijgt niet zomaar €1,6 miljoen voor een proef om het openbaar vervoer te behouden.' Bij de problemen rond het Zouteland diende Eelman samen met een Statenlid van D66 een motie in om de aanleg van warmtepompen in aardkundige monumenten alsnog toe te staan. Het werd niet direct toegestaan, maar het resultaat was wel dat Gedeputeerde Staten voortaan wel meer maatwerk in acht zouden nemen.
'Je moet een goede tandem vormen met gedeputeerde om snel te schakelen'
Met een partijgenoot binnen het CDA stond Eelman aan de basis van een regeling om starters binnen CPO-projecten (Collectief Particulier Opdrachtgeversschap) te helpen een huis te kopen. Zij kunnen bij de provincie een bedrag van €12.000,- aanvragen om de financiering van een huis rond te krijgen. Daar werd onder meer bij de vijf CPO-huizen die net in Den Burg West zijn gebouwd gebruik van gemaakt. 'Maar je ziet dat er meer gemeenten zijn, waar een beroep op de regeling wordt gedaan en waar het dus effect heeft gehad.' Wat langer geleden hielp Eelman op de achtergrond mee de uitbreiding van de golfbaan in De Cocksdorp mogelijk te maken. Daarvoor werden ter plekke gronden die wel en niet tot de Ecologische Hoofdstructuur behoorden uitgewisseld.
Stevig verzet was er vorig jaar van haar toen Landschap Noord-Holland een in 2012 begonnen proef om meer toezicht op de Razende Bol te houden, wilde verlengen. Dat was een proef waar weinig ruchtbaarheid aan was gegeven en wat het CDA in Noord-Holland betrof, kwam er ook zo snel mogelijk een einde aan de proef. Volgens Eelman waren Texelaars (onder wie hulpstrandvonder Hans Eelman die de Razende Bol onder zijn hoede heeft) prima zelf in staat de Razende Bol te beheren. 'De plannen van Landschap Noord-Holland liggen nu in de ijskast, dus het heeft wel geholpen.' Volgens Eelman bestaat anders het risico dat de Razende Bol van lieverlee een minder toegankelijk gebied zou kunnen worden. 'Terwijl iedereen er een bezoek moet kunnen brengen.' Bij de kwestie Razende Bol kwam Eelman in tegenstelling tot bijvoorbeeld Waalenburg en het Hogeberggebied juist wel met de nodige tam tam in het verweer. 'Strategie is alles. De ene keer houd je juist stil en wacht je het juiste moment af om in te steken en een andere keer moet je als politicus juist wel aan de bel trekken om iets te bereiken.'
Eelman stopt op eigen initiatief als Statenlid. 'Bij het CDA geldt dat je maximaal drie perioden actief mag zijn, maar ik vind het zelf ook mooi geweest. Het legt het nodige beslag op je. Ik denk dat ik gemiddeld twee keer in de week aan de overkant overnachtte en vanaf Texel heb je ook telkens met veel reistijd te maken.' Eelman staat nog wel kandidaat voor de waterschapsverkiezingen. 'Dat is minder zwaar dan het Statenlidmaatschap. Ik hoop met voorkeurstemmen te worden gekozen.' Ze is nog zeker niet van plan van het bestuurlijk podium te verlaten. 'Het lijkt me wel wat om bijvoorbeeld voorzitter te zijn van een gebiedscommissie of wat anders.' Op het moment is ze bestuurslid van de steunstichting Sint Jan en lid van de klankbordgroep van STIFT. Na haar vertrek uit Provinciale Staten wil ze zich in ieder geval blijven inzetten voor de verdere ontwikkeling van het Hogeberggebied.
Met haar vertrek ziet het ernaar uit dat er straks voor het eerst sinds 1991 geen Texelaar in het bestuur van de provincie zit. Sinds die tijd hebben - in wisselende perioden - Piet Zoon, Sascha Baggerman en Eelman in Provinciale Staten gezeten. De enige Texelse op de huidige kieslijsten is Astrid van de Wetering, maar zij staat als lijstduwer (zeventiende) bij D66 op de lijst en zou enkel bij veel voorkeurstemmen een kans maken. Volgens Eelman is het aan de ene kant jammer als er geen Texelaar meer in de Staten zit, maar staat Texel aan de andere kant bij de provincie wel goed op de kaart. 'Zie bijvoorbeeld ook de miljoenen voor duurzaamheid die aan Texel zijn besteed. Ik hoop alleen wel dat Jaap Bond de kans krijgt een nieuwe periode als gedeputeerde aan de slag te gaan. Verder heb ik zelf nog altijd mijn netwerk in Haarlem en dat gaat ook niet zomaar overboord. Dat blijft in stand.'
De herinnering aan Eelman blijft op het provinciehuis overigens ook op een geheel andere manier in stand. Een paar jaar geleden, toen het provinciehuis werd gerenoveerd, zat ze in een commissie die bepaalde wat voor lampen er moesten komen. Het werden een paar glazen objecten waarover de meningen sterk verdeeld waren. 'Je vindt ze prachtig of spuuglelijk, maar je vindt er wel wat van.'
Jeroen van Hattum
