Beroering op de Vrije School
Wantrouwen en zorgen bij een groep ouders van de Vrije School Stella Maris. Aanleiding is het besluit van het bestuur om Michel Schutte, leerkracht van klas 4/5, te schorsen. Hun grootste zorg is wellicht de handhaving van de Vrije Schoolidentiteit.
Een gezonde school met een stevige basis voor de toekomst met behoud van de eigen identiteit. Dat was kort gezegd de doelstelling van de verklaring die de Vrije School en Kopwerk, de overkoepeling van 24 protestant-christelijke scholen, begin september 2008 ondertekenden. De Vrije School had zelf toenadering tot Kopwerk gezocht. Op dat moment was de kwaliteit van het onderwijs op niveau, heerste enthousiasme, hadden kinderen plezier, waren ouders tevreden, sloten lessen aan op het middelbaar onderwijs en zat het aantal leerlingen in de lift. Maar de school had ook mindere tijden gekend. Kort na de eeuwwisseling had de onderwijsinspectie de school als 'zeer zwak' beoordeeld. De kentering kwam in 2002, toen een nieuw bestuur aantrad. Eind 2007 verloste de inspectie de school van het predicaat zeer zwak en bij een latere controle voldeed de Vrije School aan de maatstaven en mocht in het 'reguliere traject' meelopen. Het aantal leerlingen was in 2008 met vijftig procent gegroeid en er kwam meer ruimte voor 'echte vrije schoolvakken'. Nu zijn er circa 120 leerlingen. Het bestuur van Kopwerk is nu hetzelfde als dat van de Vrije School en bestaat uit Jan Bot (bestuursvoorzitter) en John Deckers.
Michel Schutte begon zeven jaar geleden op de Vrije School. Een groep ouders die nu hun zorgen over de gang van zaken uit, geeft aan zeer tevreden over hem te zijn. Hij zorgde er volgens hen onder meer voor dat de resultaten van de Cito-toets jaar op jaar beter werden, in 2013 zelfs de beste van alle Texelse scholen en dat de vrije schoolwaarden weer terugkeerden in de hoogste klassen. Een verdienste overigens van het hele team, zegt Kopwerk. Tekenend voor de kwaliteit van de school is dat relatief veel ouders van kinderen met een 'rugzakje' hun kinderen van andere scholen naar de Vrije School stuurden. 'Ze krijgen andere leermethoden aangereikt, die zorgen dat het geleerde beter beklijft', vertelt één van de ouders. Schutte zou op 5 november te horen hebben gekregen dat het schoolbestuur hem dringend verzocht ontslag te nemen. Hij weigerde en kort daarna werd hij door het schoolbestuur geschorst. Ook voor ouders een verrassend besluit, omdat het bestuur volgens Schutte kort daarvoor toestemde in een verzoek van hem om een opleiding tot directeur te volgen. Over dat laatste zegt Kopwerk dat dit niet conform de werkelijkheid is. Na de schorsing ontving Schutte menig steunbetuiging, onder meer van oud-leerlingen. Maar Kopwerk zegt ook andere signalen te hebben.
Het schorsen van Schutte veroorzaakte veel onrust. Dat het bestuur de ware reden van de schorsing niet bekend wil maken is voor een groep ouders niet te verkroppen. Ook begrijpen ze niet waarom de leerkracht midden in het schooljaar aan de kant is gezet. Er is veel onrust onder de kinderen, sommigen zijn er volgens de ouders letterlijk ziek van. Oud-directeur Keympe van der Gronde neemt klas 4/5 momenteel tijdelijk onder zijn hoede. De Onderwijsbegeleidingsdienst (OBD) voor vrije scholen heeft onderzoek gedaan. Een advies was om in te zetten op de ontwikkeling van het team en op het vrije schoolkarakter. Wat ook speelt zijn de resultaten van de Vrije School. De twee voorgaande jaren waren die goed, in 2013 zelfs bovengemiddeld, maar in 2014 is onder de norm gepresteerd. Als de resultaten twee jaar benedenmaats zijn, komt de inspectie weer om de hoek kijken. De oorzaak van de teruglopende leeropbrengsten zijn volgens ouders niet de leerlijn en de leerstof, maar vooral de wisselingen voor de klas. Kinderen kunnen zich niet hechten aan leerkrachten.
Er heerst onder een groep betrokken, maar kritische ouders wantrouwen en zorg over de identiteit van de Vrije School. De gedachte leeft zelfs dat Kopwerk er op uit is om het Vrije Schoolonderwijs om zeep te helpen, zodat de leerlingen naar andere scholen van Kopwerk/Schooltij kunnen stromen. Maar de Medezeggenschapsraad acht het onwaarschijnlijk dat het schoolbestuur aanstuurt op een vrije school zonder vrije school onderwijs. 'Stella Maris is een vrije school met de kernwaarden van de Vrije School. Daar worden geen concessies aan gedaan.' Volgens kritische ouders is het MT van goede wil, maar niet opgewassen tegen de professionaliteit van het schoolbestuur. Bij de overdracht is destijds toegezegd dat een commissie de vrije schoolkenmerken zou borgen. Die commissie is er nooit gekomen, maar de MR werpt zich op als 'hoeder van de identiteit'. Volgens kritische ouders ontbeert het de interim-directeur, die ook interim-directeur is op de Thijsseschool, aan kennis over de Vrije Schoolmethodes. Volgens hen heeft hij de opdracht het onderwijsteam weer op de rails te krijgen en de leeropbrengst op te krikken via methodes uit het reguliere onderwijs, niet via de Vrije Schoolmethodes. Daarin, en in het wegsturen van Schutte, zien zij een aanwijzing dat Kopwerk morrelt aan de identiteit van de vrije school. Volgens Kopwerk ontbeert het de interim niet aan kennis, maar heeft hij als eerste opdracht het niveau van het onderwijs te verhogen.
Nettie van de Brake was als bestuurslid destijds betrokken bij het proces om de Vrije School bij Kopwerk onder te brengen en is momenteel vertrouwenspersoon voor de school. 'Als het goed gaat hoor ik niets, maar de laatste tijd heb ik veel telefoontjes gehad, dus…' We hebben destijds veel onderzoek gedaan en Kopwerk was met stip de beste keus, met het oog op continuïteit, de kwaliteit van het onderwijs en de identiteit van de school. Kopwerk geeft de ruimte en de vrijheid aan schoolleiding, team en ouders de identiteit vorm te geven. Nu is het grootste verwijt van een aantal ouders dat Kopwerk de identiteit van de school onvoldoende garandeert. Ik denk dat ze van alles kunnen zeggen van Kopwerk en ik weet dat er grote problemen zijn, dat de situatie ongelofelijk zuur is voor de kinderen en ouders en ook ik weet niet of dit de meest slimme manier is om dingen weer goed te krijgen. Echter, waar gewerkt wordt, worden fouten gemaakt. Maar het verwijt dat Kopwerk de identiteit onvoldoende garandeert vind ik absoluut onterecht. Zeker, er is reden tot zorg. Het is ongelofelijk moeilijk om goed gekwalificeerde vrije schoolleerkrachten te vinden. De situatie die nu is ontstaan is ook wel een beetje des Vrije Schools. Ouders zijn hartstikke betrokken en bezorgd. Uit die betrokkenheid gaan ze wel eens op een stoel zitten die ze vrij moeten houden voor iemand anders, omdat ze zich een rol toe eigenen die ze niet hebben. Het identiteitsvraagstuk ligt er, maar identiteit is niet iets dat in de eerste plaats door Kopwerk wordt bepaald. Ik ben er van overtuigd dat er binnen het bestuur buitengewoon veel affiniteit met de Vrije School bestaat en de wil om de school als vrije school overeind te houden. Er is voor ouders ruimte om invloed op de identiteit uit te oefenen. Als groep ouders kun je daarmee aan de slag gaan. Ik denk ook dat ze gehoor vinden, maar dan moet je het als ouders wel onderling eens zien te worden
'We gaan voor Vrije Schoolonderwijs op Texel en dat blijven we doen', zegt Jan Bot, bestuursvoorzitter van Kopwerk en de Vrije School. 'Kopwerk is een organisatie die zaken op schoolniveau goed wil regelen, maar scholen mogen best verschillen in hun aanpak. Het is niet topdown geregeld dat iedereen hetzelfde moet doen. Wij zijn juist blij dat het onderwijsbestel kansen geeft voor verschillende smaken. Daar is de Vrije School er één van. Er is een flinke groep ouders die daar heel erg aan hecht, daar gaan we voor. We moeten wel mee in de ontwikkelingen die de samenleving maakt, daar hebben alle Vrije Scholen mee te maken. Bij Kopwerk krijgen we ook input van de Bond van Vrije Scholen, daar trekken we mee op. Maar we hebben pech gehad. De vorige directeur heeft het, ondanks ieders inzet en goede bedoelingen, niet kunnen maken. Toen bleek dat leerkrachten langs elkaar heen werkten en de synergie uit de school was. We hebben een interim-directeur aangesteld met de opdracht van de Vrije School weer een vitale school te maken. Dat is in onze beleving drie dingen: Hoofd, hart en handen. Hoofd staat voor voldoen aan de wettelijke normen voor taal, rekenen, etc. Daar stellen we eisen aan. Hart onder meer voor vieringen, werken met perioden in het onderwijs, zaken met elkaar in balans brengen. Handen: leren is niet alleen met het hoofd, ook handvaardigheid, tekenen, etc. Een evenwichtige manier van leren. Dat zijn we aan het terugbrengen. We hebben ook de pech dat het heel moeilijk is om gekwalificeerde leraren naar Texel te halen, zeker voor de Vrije School. Daar worstelen we mee. We hebben zo ongeveer met alle Vrije Scholen contact gehad. ''Als jij er één kan vinden, dan graag'', kregen we te horen. Door die pech hebben veel verschillende leerkrachten voor de klas gestaan en dat is jammer. We zijn daar nu beleid op aan het maken en zetten daar stappen in. Ik ben daar heel positief over. We gaan richting de oplossing, in plaats van andersom. Ik ben bestuurder en moet de goeie besluiten nemen als dingen niet goed gaan. Daar zit ik voor. Ik begrijp de emoties en heb het uitgelegd. Daar kunnen ouders tevreden of niet tevreden mee zijn. Hoe graag ik ook meer over de reden van de schorsing zou willen zeggen, want dat zou meer of wellicht minder begrip geven, als werkgever kan en mag ik dat niet. Als mens wil ik dat ook niet. Ik zeg wel dat als zo'n zelfde situatie zich op iedere andere school zou voordoen, ik hetzelfde besluit zou nemen.' Over de invloed van ouders op de identiteit van het onderwijs: 'De Vrije School kent een hoge betrokkenheid, ouders hebben sterke meningen en hun eigen beeld. Leerkrachten weten ook wat kan en wat moet. Het onderwijsteam en de ouders maken samen de school. Iedere school heeft een groep ouders die meedenkt, meehelpt bij festiviteiten. Op het moment dat je als ouders meedenkt over de vorm en de inhoud, dan wordt de identiteit ook meer zichtbaar. Die ruimte is er volop, als een groep ouders daarover in gesprek wil, natuurlijk. Dat gesprek gaan we de komende weken ook voeren, met als doel een sterke Vrije School op Texel te houden. Dat is de kern.'
'Als het goed gaat hoor ik niets, maar de laatste tijd heb ik veel telefoontjes gehad,dus...
Gerard Timmerman
